Page 116 - geografia 8

Północne granice występowania lasów i upraw
Oddziaływanie prądów morskich na klimat, a w związku z tym na roślinność
Prześledź na mapie przebieg północnej
granicy lasów i granice trwale przemar- naturalną i uprawy prowadzone przez człowieka, wyraźnie widać w Amery-
zniętego gruntu (wieloletniej zmarzliny). ce Północnej, w szczególności na terytorium Kanady. Jest ona drugim pod
2
Następnie porównaj go z granicą strefy względem powierzchni państwem na świecie (prawie 10 mln km ). Lasy tego
klimatu umiarkowanego chłodnego. Ja- kraju przeważnie tworzy tajga, czyli głównie drzewostan iglasty. Zajmują one
kie zależności zauważasz? ok. 40% powierzchni (il. 3.16).

140° 120° 100° 80° 60° 40° 20° 140° 120° 100° 80° 60° 40° 20°
Ocean Arktyczny Strefa klimatów
0 1000 2000 km ROSJA Biegun ROSJA Biegun
północny 20° okołobiegunowych 180° północny 20°
180°
100° subpolarny 100°
140° 60° 60° polarny (biegunowy) 140° 60°
Grenlandia i (podbiegunowy) Grenlandia
pustynia lodowa k Strefa klimatów
c umiarkowanych
tundra y t chłodny
n kontynentalny
lasy iglaste (tajga) a chłodny przejściowy
lasy mieszane KANAD A l t chłodny morski KANAD A
i liściaste Ocean A ciepły kontynentalny
stepy (prerie) n
pustynie gorące a ciepły przejściowy
e
i chłodne Spokojny OTTAWA c 40° ciepły morski OTTAWA 40°
roślinność typu STANY Strefa klimatów STANY
śródziemnomorskiego ZJEDNOCZONE O podzwrotnikowych ZJEDNOCZONE
roślinność
wysokogórska zasięg wieloletniej granica paku lodowego, suchy Klimat astrefowy Prądy morskie
obszary upraw zmarzliny lód stały wilgotny górski zasięg wieloletniej ciepłe
(śródziemnomorski)
zmarzliny
zimne
3.16 Strefy krajobrazowe Kanady 3.17 Strefy i typy klimatów w Kanadzie oraz prądy morskie
Kiedy patrzymy na mapę krajobrazową Ameryki Na zachodzie ciepłe prądy morskie – Prąd Północnopacyfi czny
Północnej, a na niej na zasięg występowania lasów, i Prąd Alaski (il. 3.17) – powodują wzrost temperatury
możemy zauważyć, że na północy nie przebiega on powietrza i sum opadów atmosferycznych. Kordyliery
równoleżnikowo. Na zachodzie lasy występują nawet stanowią barierę dla wilgotnych mas powietrza znad
za kołem podbiegunowym, a na wschodzie – zaledwie do Oceanu Spokojnego. Opady atmosferyczne występują
ok. 52°N (czyli do szerokości geografi cznej Warszawy). Także więc głównie na wybrzeżu. Do wnętrza lądu dociera
granice innych formacji roślinnych, np. tundry, oraz zasięg powietrze suche, ale nadal cieplejsze niż wynikałoby to
występowania wieloletniej zmarzliny (trwale przemarzniętego z szerokości geografi cznej. Z kolei zimny Prąd Labradorski,
gruntu) mają podobny przebieg (il. 3.16). Dlaczego tak się który płynie na wschodzie, ochładza powietrze i ogranicza
dzieje? Co na to wpływa? opady na wschodnim wybrzeżu.

Ciepłe prądy morskie opływające Amerykę Północną na zachodzie
powodują przesunięcie na północ zasięgu naturalnej roślinności,
tzn. lasów liściastych i mieszanych strefy umiarkowanej, jak również tajgi.
Zimny prąd morski, który opływa kontynent na wschodzie, wpływa na
Północna granica strefy klimatu
umiarkowanego chłodnego przesunięcie granicy (zasięgu) lasów na południe (il. 3.16 i 3.17).
W Kanadzie występują duże różnice warunków klimatycznych, co spra-
wia, że roczne amplitudy temperatury powietrza są bardzo wysokie. W środ-
kowej części kraju przekraczają nawet 70°C (il. 3.15). W klimatach umiarko-
wanym ciepłym i umiarkowanym chłodnym występują odmiany morskie
Północna granica lasów (ze znacznymi sumami opadów – zwłaszcza w rejonie wpływu ciepłych prą-
dów morskich – i niższą amplitudą temperatury powietrza) i kontynentalne

114

02.07.2021 14:51:23
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 114
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 114 02.07.2021 14:51:23