Page 75 - geografia 8

Klimat, gleby i roślinność niezależne od stref – przykłady astrefowości

Chociaż Afryka jest przykładem wyraźnej strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej, to jednak – jak wszędzie w przy-
rodzie – istnieją czynniki i powiązania, które różnicują środowisko niezależnie od istnienia stref.

2.20 Góra Stanleya w masywie 2.21 Dolina Nilu na zdjęciu 2.22 Delta Okawango na południu
wulkanicznym Ruwenzori satelitarnym Afryki

W górach, np. Atlas, a także na niektó- W dolinach i deltach rzek występują W końcowym odcinku rzeki Okawango
rych obszarach Wyżyny Abisyńskiej gleby astrefowe – mady. Powstają one powstały rozległe tereny bagniste.
i na masywach wulkanicznych obser- wskutek corocznych wylewów rzek, kiedy Nie uchodzi ona do morza, jeziora
wuje się klimat górski z piętrowością materiał organiczny i mineralny jest ani do innej rzeki. Kończy swój bieg
roślinności oraz słabo wykształconymi osadzany w ich dolinach. Takie gleby w kotlinie Kalahari w Botswanie, gdzie
glebami górskimi. występują np. nad Nilem w Egipcie. tworzy rozlewiska.

W skrócie Czy już umiesz? Sprawdź!

Afryka jest przykładem kontynentu o wyraźnej 1 Porównajcie w parach mapy tematyczne Afryki
strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej i odpowiedzcie na pytania:
na północ i południe od równika. z Gdzie w Afryce jest zaburzona strefowość klimatu,
roślinności i gleb?
Do czynników astrefowych wpływających
na charakter krajobrazów na tym lądzie należą: z W jaki sposób jest ona zaburzona?
ukształtowanie powierzchni, wody śródlądowe z Co jest tego przyczyną na poszczególnych
i oceaniczne. obszarach?
W klimacie równikowym wybitnie wilgotnym 2 Przeanalizuj klimatogramy podane dla wszystkich
występuje wiecznie zielony las równikowy; czterech stref klimatyczno-roślinno-glebowych
w klimacie podrównikowym z porami suchymi (s. 70 i 71). Scharakteryzuj roczny rozkład i sumy
i deszczowymi – sawanna (trawiasta formacja opadów atmosferycznych oraz temperatury
roślinna); w klimacie zwrotnikowym suchym – powietrza w każdej z nich. Określ związek z cyrkulacją
półpustynie i pustynie (w tym Sahara, największa powietrza w strefie międzyzwrotnikowej.
pustynia na świecie); w klimacie podzwrotnikowym 3 W dowolnych źródłach znajdź informacje na temat:
wilgotnym (śródziemnomorskim) – makia
(twardolistna i wiecznie zielona formacja roślinna). z poszukiwań źródeł Nilu,
z spotkania Henry’ego Stanleya z Davidem
Gleby Afryki cechują się strefowością i są ściśle Livingstone’em w Afryce Środkowej,
powiązane z roślinnością i klimatem. Często z wpływu zapory na Nilu w Asuanie na ilość
zawierają związki żelaza i są czerwonawe. Do gleb niesionych osadów przez tę rzekę.
astrefowych należą głównie mady (występujące Następnie opracuj je i przedstaw w klasie (np. w formie
w dolinach rzek) i gleby górskie. prezentacji multimedialnej, filmu lub plakatu).

73

02.07.2021 14:49:47
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 73
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 73 02.07.2021 14:49:47