Page 167 - historia 6

Konfederacja barska
Przyznanie praw dysydentom oraz wmieszanie się Rosji w wewnętrz-
ne sprawy Polski wzbudziło duży sprzeciw katolickiej części szlach-
ty. W 1768 roku zawiązała ona nową konfederację w miasteczku
Bar na Podolu. Konfederacja postawiła sobie za cel obronę wiary
katolickiej i uniezależnienie Rzeczypospolitej od Rosji. Postulowa-
ła też detronizację króla, którego reformy uważano za zagrożenie
dla złotej wolności szlacheckiej. Konfederaci organizowali lokalne Ryngraf z czasów konfederacji
oddziały wojskowe w różnych częściach kraju. Były one szybko roz- barskiej. Na niewielkiej
bijane przez siły rosyjskie i armię polską wierną królowi. Działania blasze w kształcie tarczy
wojenne trwały cztery lata i toczyły się głównie na obszarze Ukrainy zamieszczono wizerunek Matki
oraz w Małopolsce, Wielkopolsce i na Białorusi. Pomimo lokalnych Boskiej. Symbolizuje on jeden
sukcesów konfederaci ponieśli klęskę. W 1772 roku upadła Często- z ideałów, o które walczyli
chowa – ostatni punkt ich oporu. konfederaci barscy.

Pierwszy rozbiór Polski
Zawiązanie konfederacji barskiej uświadomiło Katarzynie II, że całkowite podporządkowanie sobie
Rzeczypospolitej będzie trudniejsze, niż się spodziewała. Z tego powodu przystała na propozycję zaboru
polskich ziem wysuwaną przez Prusy i Austrię. W 1772 roku mocarstwa dokonały I rozbioru Polski.
W jego wyniku Prusy zajęły Pomorze Gdańskie (bez Gdańska i Torunia) oraz Warmię. Austria zagarnę-
ła część Małopolski oraz ziemie po rzekę Zbrucz. Z kolei Rosja przyłączyła tereny leżące nad Dźwiną
i Dnieprem (zob. mapa na s. 178, 179). W rezultacie Rzeczpospolita utraciła prawie jedną trzecią teryto-
rium i około 40 procent ludności. Poza granicami kraju znalazły się ważne miasta (m.in. Lwów i Zamość)
oraz kopalnie soli w Wieliczce i Bochni. Dotkliwy był zwłaszcza zabór Pomorza Gdańskiego przez Prusy,
który oznaczał dla Polski utratę kontroli nad szlakiem wiślanym.

W 1773 roku sejm Rzeczypospolitej
na żądanie Rosji, Austrii i Prus –
a także pod groźbą rozszerzenia
zaborów – zatwierdził I rozbiór Polski.
Stało się tak pomimo protestów części
posłów. Jednym z nich był poseł
nowogródzki Tadeusz Rejtan, który
odważnie sprzeciwił się hańbiącemu
zatwierdzeniu rozbioru. Jego protest
uwiecznił Jan Matejko na obrazie
Rejtan. Upadek Polski.

165

0618_881295_historia_kl6.indd 165 18.06.2019 11:09:11