Page 162 - historia 6

Projekty reform
W czasach Augusta III publicyści w większym stopniu niż do tej pory
zajmowali się kwestią naprawy ustroju Rzeczypospolitej. Niemałe
znaczenie miało tu upowszechnienie ideałów oświecenia. Na czo-
ło wysunęły się dwa głosy – Stanisława Leszczyńskiego (który
po opuszczeniu kraju władał w Lotaryngii i księstwie Bar) oraz pi-
sarza Stanisława Konarskiego, członka zakonu pijarów. Nazywa
się tak zgromadzenie zakonne założone w XVII wieku. Głównym
celem zakonu było prowadzenie szkół elementarnych dla młodzieży,
przede wszystkim ubogiej.
Leszczyński opowiadał się za osłabieniem pozycji króla w państwie
i wzmocnieniem władzy sejmu, który miał być zawsze gotowy – to zna-
Okładka traktatu Głos wolny czy obradować stale, a nie, jak dotąd, tylko przez określony czas. Wy-
wolność ubezpieczający. stępował przeciw obowiązującej na sejmach zasadzie jednomyślności
Autorstwo tego dzieła,
wydanego w 1743 roku, i pragnął ograniczenia liberum veto. Leszczyński podkreślał też koniecz-
przypisuje się Stanisławowi ność przeprowadzenia w Polsce reform społecznych i gospodarczych.
Leszczyńskiemu. Dostrzegał, że chłopi pańszczyźniani pracują na pańskim polu nie-
chętnie i mało wydajnie, co daje niskie plony. Dlatego głosił potrzebę
nadania chłopom wolności osobistej i zamiany pańszczyzny na czynsz.
Po zapłaceniu panu wszystkich należności chłopi mieliby zachować
dla siebie pozostałą część wypracowanego dochodu.

Społeczeństwo Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku
Zobacz, jak reprezentantów poszczególnych stanów przedstawił Jan Piotr Norblin.

Szlachcic Obywatel miasta – kołodziej Żebracy

160
160

0618_881295_historia_kl6.indd 160 18.06.2019 11:09:06