Page 168 - historia 6
P. 168
Rada Nieustająca i Komisja Edukacji Narodowej
Sejm, który zatwierdził rozbiór Polski (z tego powodu nazywa-
ny rozbiorowym), dokonał kilku reform w kraju. Jedną z nich było
powołanie stałego rządu – Rady Nieustającej. Zyskała ona duże
uprawnienia w dziedzinie władzy wykonawczej. W zamyśle opozycji
i Rosjan Rada miała kontrolować poczynania króla i uniemożliwiać
W pracach KEN uczestniczył próby reform. Taką rolę faktycznie odgrywała, choć jej działalność
ksiądz i fi lozof Hugo Kołłątaj. miała też pozytywne skutki – Rada położyła duże zasługi na rzecz
Głosił on potrzebę przepro- skarbu, gospodarki, sądownictwa i wojskowości.
wadzenia reform ustrojowych. Innym ważnym dokonaniem sejmu rozbiorowego było utworze-
Jednym z jego najważniejszych nie Komisji Edukacji Narodowej (w skrócie: KEN). To pierwsze
dokonań było zreformowanie polskie ministerstwo oświaty powstało w 1773 roku, gdy rozwiąza-
Akademii Krakowskiej, która no zakon jezuitów. Zakonnicy ci prowadzili większość szkół w kraju.
dzięki niemu porzuciła średnio- Dlatego należało powołać instytucję, która w imieniu państwa będzie
wieczne metody nauczania sprawować nadzór nad systemem oświaty. Komisja zreformowała
i została przekształcona szkoły w duchu ideałów oświeceniowych. Zaleciła, aby zajęcia pro-
w nowoczesny uniwersytet.
wadzono w języku polskim, a nie, jak dotąd, po łacinie. Staraniem
Ciekawe! KEN położono nacisk na naukę historii, prawa, języków nowożyt-
Dzień Edukacji Narodowej, popu- nych oraz przedmiotów ścisłych i przyrodniczych. Jednocześnie
larnie nazywany Dniem Nauczy- zmniejszono liczbę lekcji łaciny i religii. Nadrzędnym celem szkół
ciela, obchodzimy 14 październi- stało się wychowanie obywatelskie, czemu służyło obchodzenie przez
ka – w rocznicę utworzenia KEN. uczniów rocznic ważnych wydarzeń z historii Polski.
Zalecenia ustawy KEN dla nauczycieli
1
1 Palcaty – kije używane daw- Poleca się w szkole grę w piłkę, biegi, palcaty , jazdę konną, ćwiczenia
2
niej do nauki szermierki. wojskowe oraz musztrę bez broni i zdobywanie trudniejszych miejsc,
2 Musztra – ćwiczenia wojsko- w ogóle każdy […] obrońcą Ojczyzny swojej być powinien, nie oglą-
we mające na celu wyuczenie dając się na płacę, lecz idąc torem sprawiedliwości i honoru […]. Tak
właściwej postawy wojskowej, nierozdzielnym idąc związkiem edukacja moralna z edukacją fi zyczną
poruszania się czy oddawania będą zdolne dać społeczności cnotliwego człowieka, Ojczyźnie dobrego
honorów przez żołnierzy. obywatela […].
Źródło: Zalecenia ustawy Komisji Edukacji Narodowej dla stanu akademickiego
i na szkoły w krajach Rzeczypospolitej przepisane, w: Wiek XVI–XVIII w źródłach…
1 Wymień cele, które KEN stawiała przed szkołami.
2 Wytłumacz, w jaki sposób szkoły podlegające KEN miały realizować
hasło oświecenia: W zdrowym ciele zdrowy duch.
166
166
0618_881295_historia_kl6.indd 166 18.06.2019 11:09:12
