Page 52 - historia 7
P. 52
Powstanie poza Królestwem i wsparcie z zewnątrz
W 1831 r. działania wojenne toczyły się również na ziemiach zabranych –
przede wszystkim na Litwie. Polskie sukcesy spowodowały samorzutne for-
mowanie oddziałów partyzanckich na tych terenach. Wsparły je jednostki
regularnej armii z Kongresówki. Pomimo paru lokalnych sukcesów powstań-
com nie udało się zdobyć Wilna. Po kilku miesiącach walki zostały stłumione.
Do powstania dołączyli liczni ochotnicy z pozostałych zaborów, głównie
z Wielkopolski i Pomorza, a także z Krakowa i Galicji. Swoim zaangażo-
waniem udowodnili, że łączy ich więź z mieszkańcami Królestwa, a podział
ziem polskich między trzech zaborców jest sztuczny.
Bohaterką powstania w dawnych
Inflantach (dzisiejsza Łotwa) Przyczyny powstańczej klęski
oraz na Litwie była 24-letnia Przez kilka miesięcy 1831 r. polska armia skutecznie przeciwstawiała się Ro-
szlachcianka Emilia Plater.
Utworzyła ona własny oddział sjanom. Jednak od początku to nieprzyjaciel miał liczniejsze wojsko. Ten czyn-
partyzancki. nik zdecydował o powstańczej klęsce. Polscy dowódcy byli świadomi przewagi
Rosji. Ograniczali własne działania militarne, by zostawić sobie możliwość
podjęcia rokowań. Taką politykę prowadził między innymi Jan Skrzynec-
Konfiskata – zabranie komuś jego ki, który najdłużej sprawował naczelne dowództwo nad armią (od lutego
własności przez władze. do sierpnia 1831 r.). Niestety, przez tę nadmierną ostrożność wodzów i ich
błędy śmiałe plany ofensywnych działań się nie powiodły. Zwycięstwa i żoł-
nierski entuzjazm nie zostały należycie wykorzystane.
O klęsce powstania przesądziły też czynniki polityczne. Rząd Narodo-
wy nie podjął kwestii uwłaszczenia włościan. Tym samym nie przyciągnął
ich do powstania. Wprawdzie w armii walczyli chłopi, ale tylko niewielka ich
część żywiła szczery zapał do walki. Poza tym powstaniu było przeciwne
ziemiaństwo – grupa, która z racji swojej pozycji i majątku pełniła w naro-
dzie funkcje przywódcze. W obawie przed konfiskatą dóbr w razie klęski
większość przedstawicieli tej warstwy nie przyłączyła się do walki. Zryw ten
cieszył się natomiast poparciem średniej szlachty i drobnego mieszczaństwa.
Ofiarność z ich strony miała duże znaczenie, ale okazała się niewystarczająca.
Znaczenie powstania
Powstanie listopadowe było aktem wielkiego patriotyzmu ze strony walczą-
Jednym z powodów klęski
powstania był brak wsparcia cych. Ich legenda pozostała żywa w społeczeństwie przez następne dziesię-
ze strony mocarstw europejskich ciolecia. Odwoływano się do niej podczas kolejnych zrywów. Dla młodszych
(pomimo starań Czartoryskiego). pokoleń było ono lekcją ofiarności, bohaterstwa i honoru. Silnie wpłynęło
Ich stosunek do sprawy polskiej na literaturę polską XIX w. Przyczyniło się też do umocnienia świadomości
celnie oddają słowa francuskiego
ministra spraw zagranicznych narodowej Polaków. Powstanie listopadowe nadało rozgłos sprawie polskiej –
Horace’a [czyt. orasa] Sébastianiego. nigdy wcześniej nie cieszyła się ona tak dużym zainteresowaniem w Europie.
Na wieść o zdobyciu polskiej Do walki po stronie Polaków przyłączyło się kilkuset ochotników z kilkunastu
stolicy przez Rosjan powiedział on: krajów. Ponadto mieszkańcy Europy spontanicznie manifestowali swoje po-
Porządek panuje w Warszawie.
Do tej wypowiedzi nawiązuje parcie na ulicach miast. Wielu z nich uprzytomniło sobie wtedy, czym dla na-
grafika o takim właśnie tytule. szego narodu była tragedia rozbiorów.
50
02.06.2020 10:20:48
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 50 02.06.2020 10:20:48
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 50
