Page 200 - historia 8

Ciekawe! Film
Kanał Andrzeja Wajdy, którego premie- W PRL filmowcy – podobnie jak inni artyści – nie mieli swobody twórczej.
ra odbyła się w 1957 r., był pierwszym fil- Cenzorzy ingerowali w treść scenariuszy lub nakazywali wycinać kontrower-
mem o powstaniu warszawskim.
syjne sceny. Pomimo ograniczeń rodzima kinematografia świetnie się rozwi-
jała. W 1956 r. w związku z wydarzeniami Października narodziła się znana
Ciekawe!
w świecie polska szkoła filmowa. Jej przedstawiciele wykorzystali krótki
Władze zabraniały rozpowszechniania
dzieł, które, ich zdaniem, stanowiły za- okres liberalizacji polityki kulturalnej. Podjęli odważny rozrachunek z okre-
grożenie dla ustroju. Rolki z taśmami fil- sem II wojny światowej i czasami socrealizmu. Do wybitnych przedstawi-
mów niedopuszczanych przez cenzurę cieli tej formacji artystycznej należeli Andrzej Wajda (Kanał, Popiół i diament),
do rozpowszechniania latami były prze- Andrzej Munk (Eroica [czyt. eroika]), Wojciech Jerzy Has (Pożegnania) i Jerzy
chowywane na półkach magazynów. Kawalerowicz (Pociąg). Oprócz tych twórców światową sławę zdobył Roman
Stąd zwano je potocznie półkownikami. Polański. Jego pełnometrażowy debiut Nóż w wodzie jako pierwszy polski film
Miano to zyskały między innymi Kobie-
ta samotna Agnieszki Holland z 1981 r. otrzymał nominację do Oscara [czyt. oskara].
czy Przesłuchanie Ryszarda Bugajskie- W drugiej połowie lat 70. XX w. w polskiej kinematografii pojawił się nurt
go z 1982 r. Oba filmy trafiły do kin do- kina moralnego niepokoju. Jego reprezentanci podejmowali aktualne
piero po upadku komunizmu w 1989 r. problemy społeczno-polityczne: korupcję, nepotyzm czy bezradność obywa-
tela (najczęściej pochodzącego z prowincji) w zderzeniu z władzą. Do przed-
stawicieli kina moralnego niepokoju należeli między innymi: Andrzej Wajda
(Człowiek z marmuru), Krzysztof Zanussi (Barwy ochronne), Krzysztof Kieślowski
(Amator), Agnieszka Holland (Aktorzy prowincjonalni) i Feliks Falk (Wodzirej).
Rekordy oglądalności w kinach biły ekranizacje powieści historycznych:
Krzyżaków w reżyserii Aleksandra Forda czy Potopu nakręconego przez Jerzego
Hoffmana. Popularnością cieszyły się też komedie Sylwestra Chęcińskiego
(Sami swoi) i Stanisława Barei (Miś).

Kadr z filmu Popiół i diament Andrzeja Wajdy z odtwórcą Komedia Stanisława Barei Miś opowiada o poczynaniach
głównej roli – Zbigniewem Cybulskim. Wajda ukazał lawiranta Ryszarda Ochódzkiego, prezesa klubu sportowego
w filmie losy byłego żołnierza AK, który tuż po wojnie „Tęcza”. Reżyser wplótł w fabułę liczne sceny wyśmiewające
otrzymuje rozkaz zabójstwa działacza PPR. Film, bardziej absurdy codzienności PRL w czasach Gierka. Film miał swą
niż literacki pierwowzór (powieść Jerzego Andrzejewskiego), premierę w czasie odprężenia po wydarzeniach sierpniowych
uwydatnia tragizm żołnierzy podziemia. Nie jest jednak wolny w 1980 r. Dzięki temu trafił do kin. Powyżej: kadr z odtwórcą
od propagandowych zafałszowań (komunista jako ofiara AK). głównej roli – Stanisławem Tymem (po lewej).

198