Page 33 - historia 8

Postawy wobec Holokaustu Rada Pomocy Żydom „Żegota” –
konspiracyjna organizacja społeczna
Pomoc Żydom niosły osoby prywatne oraz instytucje. Ułatwiały one na przy- istniejąca w strukturach Polskiego
kład wyjazd prześladowanym do krajów neutralnych. Ważną rolę odgrywał Państwa Podziemnego w latach
Kościół katolicki, zwłaszcza żeńskie zgromadzenia zakonne. Żydzi znajdowa- 1942–1945. Udzieliła pomocy kilkuset
li schronienie w prowadzonych przez nie zakładach opiekuńczych. tysiącom Żydów.
W Polsce powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota”. Niosła ona ratunek
Żydom na różne sposoby (zob. s. 58 i 59). Jedną z najsłynniejszych działaczek
„Żegoty” była Irena Sendler, która potajemnie wywoziła dzieci z gett. Osoby
pomagające Żydom ryzykowały życiem – Polska była jednym z nielicznych kra-
jów, w których za udzielanie pomocy ludności żydowskiej groziła śmierć. Ciekawe!
Akcji ratowania węgierskich Żydów podjął się szwedzki dyplomata Raoul
[czyt. raul] Wallenberg, przebywający w Budapeszcie. Wydawał on przed-
stawicielom tej mniejszości szwedzkie paszporty i udzielał im schronienia.
Ocalił od zagłady tysiące ludzi. Pomoc dla Żydów na Węgrzech organizował
też wysłannik rządu RP Henryk Sławik. Ponad tysiąc Żydów zawdzięczało
życie niemieckiemu przedsiębiorcy Oskarowi Schindlerowi [czyt. szindle-
rowi], który zatrudniał Żydów w swej fabryce pod Krakowem. W ten sposób
uchronił ich przed wywózką do obozów zagłady. Izraelski instytut Yad Vashem [czyt. jad
Wielu mieszkańców okupowanej Europy miało udział w prześladowaniu waszem] przyznaje ludziom, którzy bez-
Żydów. Na obszarze południowo-wschodniej II Rzeczypospolitej Niemcy interesownie pomagali Żydom w czasie
podsycali nastroje antysemickie i zachęcali ludność do ich mordowania. Po- wojny, medal „Sprawiedliwy wśród Na-
rodów Świata”. Jest to najwyższe izra-
dobnie było w państwach bałtyckich i na Ukrainie. W eksterminacji Żydów elskie odznaczenie cywilne nadawane
– oprócz lokalnej ludności – uczestniczyły tam miejscowe formacje paramili- obcokrajowcom. Największą grupę od-
tarne kolaborujące z Niemcami: litewskie, łotewskie, białoruskie i ukraińskie. znaczonych stanowią Polacy.

W skrócie

Okupacja Europy przez Niemców: eksploatacja gospodarcza, wywózki
ludności do obozów koncentracyjnych i na roboty przymusowe, terror Archiwum Ringelbluma
i wysiedlenia (Europa Środkowo-Wschodnia).
Jednym ze świadectw o życiu Żydów
Postawy wobec okupantów: kolaboracja (np. rząd Vichy) i opór (np. AK w gettach jest Podziemne Archiwum
w Polsce, partyzancka w Jugosławii, résistance we Francji). Getta Warszawy – tzw. Archiwum Rin-
Eksterminacja Żydów w niemieckich obozach zagłady. Holokaust. gelbluma wpisane na listę UNESCO
„Pamięć Świata”. Powstało ono jesienią
1940 r. z inicjatywy dr. Emanuela Ringel-
Czy już umiesz? bluma – historyka, pedagoga i działacza
społecznego. Zgromadził on dokumenty
1 Jaki dostrzegasz związek między ideologią nazistowską a postępowaniem dotyczące sytuacji Żydów w okupowa-
Niemców w okupowanej Europie? nej Polsce. Zbiory z lat 1939–1943 za-
wierają kilka tysięcy rękopisów, druków
2 Przedstaw przykłady kolaboracji i oporu wobec Niemców.
i zdjęć. Miejsce odnalezienia dokumen-
3 Czym były obozy zagłady? Co odróżniało je od obozów tów upamiętnia pomnik przy ul. Nowo-
koncentracyjnych? lipki na warszawskim Muranowie.

31