Page 85 - historia 8

Manifest lipcowy PKWN – fragment

Rodacy! [...]
Krajowa Rada Narodowa, powołana przez walczący naród, jest jedynym legalnym źródłem władzy w Polsce.
Emigracyjny „rząd” w Londynie i jego delegatura w Kraju jest władzą samozwańczą, władzą nielegalną, opie-
ra się na bezprawnej faszystowskiej konstytucji z kwietnia 1935 roku. [...]
W chwili wyzwolenia Polski, w chwili, gdy sojusznicza Armia Czerwona i wraz z nią Wojsko Polskie wypędzają
okupanta z Kraju, w tym momencie musi powstać legalny ośrodek władzy […].
Dlatego Krajowa Rada Narodowa, tymczasowy parlament narodu polskiego, powołała Polski Komitet Wyzwole-
nia Narodowego jako legalną tymczasową władzę wykonawczą dla kierowania walką wyzwoleńczą narodu, zdobycia
niepodległości i odbudowy państwowości polskiej.
Krajowa Rada Narodowa i Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego działają na podstawie konstytucji z 17 mar-
ca 1921 roku, jedynie obowiązującej konstytucji legalnej, uchwalonej prawnie. […]
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, przystępując do odbudowy państwowości polskiej, deklaruje uroczyście
przywrócenie wszystkich swobód demokratycznych [...]. Demokratyczne swobody nie mogą jednak służyć wrogom
demokracji. Organizacje faszystowskie, jako antynarodowe, tępione będą z całą surowością prawa.

Źródło: Historia Polski XX wieku. Wybór materiałów źródłowych, t. 2 (1944–1989), oprac. W. Gieszczyński, Olsztyn 2001

1 Opisz stosunek PKWN do rządu RP na uchodźstwie i do władz Polskiego Państwa Podziemnego.

2 Wskaż fragmenty, w których autorzy manifestu dopuścili się kłamstwa lub manipulacji.

3 Które organizacje twórcy manifestu mogli mieć na myśli, piętnując je jako faszystowskie? Czy w Polsce w czasie
okupacji istniały organizacje faszystowskie?

4 Czy autorzy manifestu lipcowego słusznie powoływali się na konstytucję marcową? Czy utworzenie PKWN na mocy tej
konstytucji było działaniem praworządnym? Uzasadnij wyrażoną opinię.

Stosunek komunistów do podziemia niepodległościowego
Zapowiedź przywrócenia swobód demokratycznych sformułowana w manifeście
lipcowym była sloganem bez pokrycia. W rzeczywistości komuniści dąży-
li do przejęcia całkowitej władzy w kraju oraz zniszczenia cywilnych i woj-
skowych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Zadanie to powierzono
funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej (w skrócie: MO) i Urzędu Bez-
pieczeństwa Publicznego, zwanego też Urzędem Bezpieczeństwa (UB)
lub po prostu bezpieką. Organami tymi kierował minister bezpieczeństwa
w PKWN Stanisław Radkiewicz.
Funkcjonariusze MO i UB przy wsparciu NKWD zwalczali oddziały par-
tyzanckie. Rozbrajali i aresztowali ujawniających się przedstawicieli delegatur
PPP i żołnierzy AK. Więzienia zapełniły się patriotami, którzy przez ostatnie
lata bili się z okupantem, a teraz zagrażali bezprawnej władzy. Represjom
towarzyszyła akcja propagandowa. Komuniści oskarżali AK o współpracę
z Niemcami. Organy PPP nazywali „siłami reakcji”, które dążą do przywró- Komunistyczny plakat
cenia porządku opartego na dominacji ziemiaństwa i ucisku chłopów. propagandowy

83