Page 84 - historia 8

2.6 Początki władzy komunistycznej w Polsce

NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XX XXI
wieki
22 lipca 1944 r. – wydanie manifestu 31 grudnia 1944 r. – utworzenie
lipcowego przez PKWN Rządu Tymczasowego RP

Podejmij temat z Jakie decyzje w sprawie polskich granic podjęto na konferencji Wielkiej
Trójki w Teheranie w 1943 r.?
z Opisz sytuację na froncie wschodnim w latach 1943 i 1944.

z Przypomnij, czym była Polska Partia Robotnicza. W jakich okolicznościach
powstała? Jakie miała cele?

Polska lubelska

Latem 1944 r. Armia Czerwona przełamała niemiecki opór na Bugu i wkro-
czyła na Lubelszczyznę. Pod koniec lipca dotarła do środkowej Wisły i zajęła
przedpola Warszawy. Opanowała też Białostocczyznę. W tym czasie komu-
niści z PPR i niektórzy socjaliści utworzyli nowy ośrodek władzy na zie-
miach polskich – Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (w skrócie:
PKWN). Powstał on w lipcu 1944 r. w Moskwie. Przewodnictwo objął mało
Obywatel czytający Manifest znany działacz socjalistyczny Edward Osóbka-Morawski.
PKWN – zdjęcie rozpowszechniane Dnia 22 lipca 1944 r. PKWN wydał manifest skierowany do naro-
przez propagandę komunistyczną. du polskiego. Wezwał w nim Polaków do walki z Niemcami we współpra-
Oficjalnie utrzymywano,
że dokument został wydany cy z ZSRS oraz zapowiedział reformy społeczno-gospodarcze. W sprawie
w Chełmie Lubelskim. wschodniej granicy Polski, zgodnie z wolą Stalina, Polski Komitet Wyzwole-
Tak naprawdę opublikowano go nia Narodowego opowiedział się za linią Curzona.
w Moskwie. Zatajono ten fakt, Pod koniec lipca członkowie PKWN dotarli na ziemie polskie. Przejęli
by stworzyć pozory niezależności
PKWN od ZSRS. od Armii Czerwonej administrację na zdobytych przez nią terenach (na za-
chód od Bugu). Mieszkańcom przedstawiali się jako jedyna legalna władza
Ciekawe!
odrodzonej Polski. Pierwszą siedzibą Komitetu został Chełm Lubelski.
Dzień wydania Manifestu PKWN, czy- Z czasem funkcję tę przejął Lublin. Dlatego administrowany przez komuni-
li 22 lipca 1944 r., uznaje się za początek stów obszar nazywa się Polską lubelską.
komunistycznej Polski. W latach 1945–
1989 22 lipca obchodzono najważniejsze PKWN sprawował władzę wykonawczą. Ściśle współpracował z Krajową
święto państwowe – Narodowe Święto Radą Narodową. Ta utworzona z inicjatywy PPR instytucja była tymczaso-
Odrodzenia Polski. wym parlamentem. Przewodniczący KRN Bolesław Bierut uzyskał uprawnie-
nia, jakie na mocy konstytucji marcowej przysługiwały prezydentowi.
Polska lubelska – potoczna Komuniści oraz polscy i sowieccy żołnierze byli witani przez ludność jak
nazwa obszarów Lubelszczyzny
i Białostocczyzny, które pozostawały wyzwoliciele. Większość społeczeństwa poczuła ulgę, że koszmar okupacji
pod kontrolą komunistów od lipca niemieckiej się skończył. Wielu Polaków miało jednak obawy wobec tego, jak
do grudnia 1944 r. potoczą się losy kraju opanowanego przez zwolenników Stalina.

82