Page 26 - polski 6 cz2
P. 26
Ciekawe! Okolicznik – określenie czasownika w zdaniu, informujące o różnych okoliczno-
ściach (miejscu, czasie, sposobie, celu, przyczynie), w jakich zachodzą czynności
Części zdania zasadniczo nie
oddziela się w języku polskim wyrażone czasownikami. Ze względu na znaczenie okoliczników wyróżnia się m.in.:
przecinkami. Niepolecane jest • okolicznik czasu – określenie czasu rozpoczęcia, trwania, zakończenia czyn-
ności, stanu lub procesu; odpowiada na pytania: kiedy?, od kiedy?, jak długo?
zwłaszcza umieszczanie prze- itp. (np. Ludzie czekają już godzinę na bilety; Rankiem pojawiła się rosa);
cinków po okolicznikach wystę- • okolicznik miejsca – określenie wskazujące miejsce trwania czynności,
pujących na początku zdania, co stanu lub procesu; odpowiada na pytania: gdzie?, skąd?, dokąd?, którędy? itp.
uznajemy za kopiowanie inter- (np. Jedziemy do Krakowa; Siedzę tutaj);
punkcji angielskiej. Przykładowo, • okolicznik sposobu – określenie informujące o sposobie wykonania czynności,
nie ma potrzeby stawiania prze- trwania stanu lub przebiegu procesu; odpowiada na pytania: jak?, w jaki spo-
cinka po rozbudowanym oko- sób? (np. Wykonaj zadanie dokładnie; Potrafisz to powiedzieć po niemiecku?);
liczniku czasu w zdaniu: Jeszcze • okolicznik przyczyny – określenie podające przyczynę zaistnienia czynności,
pół godziny po zabraniu głosu stanu lub procesu; odpowiada na pytania: dlaczego?, z jakiej przyczyny? itp.
pan Jan nie mógł się uspokoić. (np. Z powodu deszczu dzieci nie wyszły na dwór);
• okolicznik celu – określenie informujące o celu wykonywanej czynności;
odpowiada na pytania: po co?, w jakim celu? (np. Poszedłem po bułki).
Funkcję okoliczników w zdaniu pełnią najczęściej przysłówki i zaimki przysłowne
(np. Podejdź do mnie szybko; Siadam tu), wyrażenia przyimkowe (np. Krzysztof
wróci przed wieczorem), rzeczowniki (np. Wszyscy pójdą górą).
5. Nazwij typy okoliczników w podanych treściach SMS-ów.
Wychodzę wieczorem. Wychodzę wolno.
Wychodzę po bułki. Wychodzę górą.
6. Napisz w zeszycie zdania z okolicznikami określonego typu.
Uwzględnij pytania podane w nawiasach.
a) okolicznik sposobu (jak?)
b) okolicznik miejsca (którędy?)
c) okolicznik czasu (od kiedy?)
d) okolicznik przyczyny (z jakiego powodu?)
7. A oto inne sytuacje znane z komunikacji telefonicznej. Powiedz,
jakich zwrotów należy użyć.
Odebrałeś telefon, ale nie możesz rozmawiać w tej chwili.
Napisz w zeszycie, co wtedy powiesz:
kobiecie, której nie znasz dobremu znajomemu
24
0717_881217_polski_kl6_cz_2_DRUK.indd 24 17.07.2019 20:21:17
