Page 96 - polski 7 cz 1

Podczas wymowy obserwuje się często upodobnienie pod względem dźwięczności. Głoski dźwięczne mogą ulec
ubezdźwięcznieniu pod wpływem znajdujących się w ich pobliżu głosek bezdźwięcznych, np.:
kredka [wymowa: kretka]*

dźwięczna bezdźwięczna bezdźwięczna
Narządy mowy, przygotowując się do wymówienia bezdźwięcznego k, ubezdźwięczniają d, które zamienia się w t.
Rozróżnia się ubezdźwięcznienia:
kierunek czytania wyrazu
wsteczne: ciężka [cięszka] postępowe: przebyć [pszebyć]
kierunek upodobnienia

Ubezdźwięcznienie wsteczne polega na tym, że spółgłoska bezdźwięczna zmienia spółgłoskę dźwięczną stojącą przed nią,
np. w wyrazie ciężka bezdźwięczne k zmieniło stojące przed nim dźwięczne ż w bezdźwięczne sz.
Ubezdźwięcznienie postępowe polega na tym, że spółgłoska bezdźwięczna zmienia następną spółgłoskę, np. w wyrazie przebyć
bezdźwięczne p zmieniło stojące za nim dźwięczne rz w bezdźwięczne sz.

Niekiedy obserwuje się zjawisko odwrotne, czyli udźwięcznianie głosek, np.: prośba [proźba]; także [tagże]; jakbyś [jagbyś];
choćbym [chodźbym]. Wszystkie udźwięcznienia są wsteczne (głoskę bezdźwięczną udźwięcznia stojąca za nią głoska dźwięczna).
* Wymowę wyrazów zapisuje się zwykle w nawiasach kwadratowych.

5. Przeczytaj wyrazy. Zwróć uwagę, co się dzieje z głoskami dźwięcznymi na końcu wyrazu podczas wymowy.

wróg lód dąb

próg chłód klomb

Uzupełnij w zeszycie notatkę.
Głoski dźwięczne w wygłosie (tj. na końcu wymawianego wyrazu) tracą..... i stają się..... , np.: [....., .....].

6. Odczytaj wyrazy i zapisz w zeszycie ich wymowę. Opisz, co się dzieje z zaznaczonymi głoskami znajdującymi się
na granicy sąsiadujących wyrazów.

brat Bartka kosz bułek grzyb trujący

dług Kasi idź szybciej zjazd taterników

snop żyta blask gwiazdy mit grecki

94