Page 97 - polski 7 cz 1

7. Uzupełnij w zeszycie tabelę odpowiednimi przykładami wyrazów. Do upodobnienia pod względem
dźwięczności może dochodzić
wewnątrz wyrazów – nazywamy je
Wyrazy z:
ubezdźwięcznieniem (np. krzywy [kszywy])
ubezdźwięcznieniem wewnątrzwyrazowym wstecznym lub udźwięcznieniem (np. prośba
[proźba]) wewnątrzwyrazowym,
ubezdźwięcznieniem wewnątrzwyrazowym postępowym a także między wyrazami – nazywamy
je ubezdźwięcznieniem (np. bieg
udźwięcznieniem wewnątrzwyrazowym wstecznym płotkarzy [biek płotkarzy]) lub
udźwięcznieniem (np. kosz buraków
ubezdźwięcznieniem międzywyrazowym
[koż burakuf]) międzywyrazowym.
W wymowie połączeń międzywyra-
udźwięcznieniem międzywyrazowym
zowych zachodzą różnice regionalne.
W całym kraju występuje udźwięcz-
8. W podanych zdaniach znajdź wyrazy z upodobnieniami pod względem nienie ostatniej spółgłoski pierwszego
dźwięczności wewnątrz wyrazów i na ich granicy. Wypisz je i określ ich typ.
wyrazu, jeśli drugi wyraz rozpoczyna się
Nasz balon przeleciał nad chmurami bez problemu. spółgłoską dźwięczną z wyjątkiem r, l,
Przywieź tu trzy kilogramy marchewki. ł, m, n, mi, ni, j. Jednak w Małopolsce,
Znajdź kilka krzaczków pomidorów. Wielkopolsce i na Śląsku obserwujemy
Odnieś babci grabki oraz kosę.
dodatkowo udźwięcznienie, jeśli drugi
wyraz rozpoczyna się samogłoską lub
10. Napisz po dwa czasowniki z podanymi cząstkami tak, aby dalsza część
każdego z nich rozpoczynała się wskazaną literą. Niezależnie od wymowy jedną z wymienionych wyżej spółgło-
cząstki nad- i pod- w wyrazach pisz zawsze tak samo. sek (np. brat rysuje [brad rysuje], jak
jasno [jag jasno]).
nad- (p) – nadpłynąć
pod- (t) – .....; ob- (k) – ......, w- (s) – .....; roz- (w) – .....

11. Jedna z zasad polskiej ortografii mówi, że pisząc niektóre wyrazy, nie należy
uwzględniać wymowy (np. upodobnień), ale zachowywać związek pisowni
z wyrazami pokrewnymi lub formami gramatycznymi. Dopisz odpowiednie
wyrazy uzasadniające pisownię zaznaczonych liter, mimo różnicy w wymowie.

wróżka – ..... zawód – ..... kurz – ..... prośba – .....
klub – ..... dróżka – ..... kładka – ..... wróg – .....

12. Utwórz formy czasowników z cząstkami wz- oraz ws-. Przeczytaj poniższe
informacje z cyklu Więcej o języku i wyjaśnij pisownię utworzonych wyrazów.
Wzór: lecieć – wzlecieć.
Nazwij przedmiot umieszczony na zdję-
pomóc – ..... móc – ..... ciu. Jakiego typu upodobnienie wystą-
nieść – ..... słuchać – ..... się piło w nazwie?

Więcej o języku

Piszemy poprawnie wyrazy z upodobnieniami

Należy pamiętać, że upodobnienia wewnątrzwyrazowe mogą się pojawić, gdy tworzymy wyrazy pokrewne. Cząstkę
wz- pisz wtedy, gdy dołączasz ją do wyrazu rozpoczynającego się literą oznaczającą spółgłoskę dźwięczną
(np. wzbogacić się), natomiast cząstkę ws- wtedy, gdy wyraz zaczyna się literą oznaczającą spółgłoskę bezdź-
więczną (np. wspiąć się).

95