Page 69 - polski 8 cz1

1. Określ nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w wierszu oraz sposób wyrażania
emocji przez podmiot liryczny. Zrób to w oparciu o poniższy schemat.

Kim jest podmiot Kto jest adresatem
liryczny? wiersza? Skąd o tym
Z kim można go wiemy?
utożsamić?

Podmiot
liryczny
W jaki sposób
– pośredni czy
bezpośredni –
podmiot liryczny Za czym tęskni
wyraża swoje emocje? podmiot liryczny? Rękopis wiersza Język-ojczysty

2. Przyjrzyjcie się budowie wiersza. Zwróćcie uwagę na powtarzające się
elementy. Powiedzcie, czemu ma to służyć.

3. Przeczytaj definicję litanii, a następnie powiedz, czy utwór Norwida ma Litania – modlitwa o charakterze
cechy tego gatunku. błagalnym, w której, po wezwaniu
prowadzącego, wierni wspólnie
4. Jaki obraz ojczyzny wyłania się z tęsknych wspomnień podmiotu lirycznego? powtarzają jednakową odpowiedź,
np. zmiłuj się nad nami.
Polska – utracona ojczyzna

krajobrazy, zachowanie
zwyczaje, tradycje
elementy pejzażu i cechy ludzi
Poszukaj przykładów litanii. Czy, twoim
zdaniem, do litanii można zaliczyć tylko
utwory o charakterze religijnym?

5. Przebywanie poza granicami kraju i brak kontaktu z Polakami były dla
Norwida bardzo dotkliwie. Często wracał do tematu tęsknoty za rodakami,
za krajem i polszczyzną. Przeczytaj kolejny wiersz poety, podczas lektury
zwróć uwagę na to, co stanowi najlepszą ochronę ojczystego języka.

Cyprian Kamil Norwid
Język-ojczysty

„Gromem bądźmy pierw – niźli grzmotem;
Oto tętnią i rżą konie stepowe;
Górą c z y n y!… a słowa? a myśli? … potem!…
1 pokalać – zhańbić, też: zanieczyścić
Wróg pokalał już i Ojców mowę –”
1
Energumen tak krzyczał do Lirnika 3 2 energumen – entuzjasta, fanatyczny
2
I uderzał w tarcz , aż się wygięła. zwolennik, dawniej: człowiek opętany
4
przez złego ducha
Lirnik na to: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3 lirnik – wędrowny bajarz ludowy na
. . . . . . . . „Nie miecz, nie tarcz bronią Języka, Ukrainie i Białorusi, dawniej: poeta
Lecz – arcydzieła!” liryczny
(Paryż, 1866) 4 tarcz – tu: tarcza

67