Page 77 - polski 8 cz2

9. Przeczytaj poniższą informację i odpowiedz na pytania.

Balladyna to imię żeńskie pochodzenia literackiego, imię tytułowej bo-
haterki dramatu Juliusza Słowackiego Balladyna.

a) Co to znaczy, że imię jest pochodzenia literackiego?
b) Od jakiego rzeczownika pospolitego pochodzi to imię własne?
c) Czy współcześnie można nadać dziewczynce to imię? Uzasadnij
odpowiedź.

Imiona nadawane w Polsce

imiona rodzime spolszczone imiona obce
(pochodzenia słowiańskiego) (np. pochodzenia łacińskiego)

Bogumił Henryk
Mirosław Paweł
Sławomir Andrzej
Bożena Katarzyna

Pierwsze imiona polskie (ściślej: słowiańskie) dzieliły się na dwie grupy. Do pierwszej
należały przezwiska – ludzi określano jakimś wyrazem pospolitym, np.: Noga, Głowa,
Lis, Mądry, Słaby. Drugą grupę stanowiły imiona dwuczłonowe (wyrazów tych nie
używano jako pospolitych), np.: Chwalibóg (chwalić + bóg); Kazimierz (kazić [niszczyć]
+ mir [pokój]). Imiona nadawano w określonym celu – rodzice wierzyli, że mają one Ciekawe!
magiczną moc, mogą ochronić dziecko (np. Bogumił – czyli „miły Bogu”), zapewnić Imię Michał pochodzi z języka hebraj-
synowi przyszłość wojownika (np. Wojciech – „ten, który cieszy się z bycia żołnierzem”) skiego: mi-ka-el oznacza ‘któż jest jak
lub dać popularność (np. Bolesław – bole [więcej] + sława). Czasem nadawano Bóg’. Łukasz, po łacinie Lukanus, to czło-
imiona o negatywnym wydźwięku, które miały odwrócić uwagę zazdrosnych duchów wiek ‘pochodzący z Lukanii’, krainy leżą-
(np. Niemił, Niemój) lub je odstraszyć (np. Wilk). cej na południu antycznej Italii, między
Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa imiona rodzime traciły na znaczeniu, a Kościół Zatoką Tarencką a Morzem Tyr reńskim.
zalecał nadawanie dzieciom na chrzcie imion osób uznanych za święte (np. imion Imię Marcin wywodzi się z łaciny i ozna-
biblijnych). Ich postać dostosowywano do polskiej fonetyki (np.: Stephanus – Stefan, cza ‘należący do boga wojny Marsa’.
Szczepan; Mathaeus – Mateusz, Maciej). Niekiedy trudno jednoznacznie wskazać Anna – z hebrajskiego: hannah – to oso-
obcy pierwowzór imienia. Współcześnie imiona służą identyfikacji i najczęściej ba ‘pełna wdzięku’, z kolei Agnieszka –
wybierane są dla dzieci ze względu na upodobania rodziców. Zdarza się więc, z greckiego: hagne, agne – ‘czysta, cno-
że pochodzą z popularnych książek lub filmów, a nawet seriali telewizyjnych.
tliwa’, natomiast Katarzyna – z greckiego:
catharsos – ‘niepokalana, bez skazy’.

10. Wyjaśnij pierwotne znaczenie podanych imion. Wykorzystaj własną intuicję
językową.

Bożydar Sobiesław

W Polsce podaje się co roku listę najpo-
pularniejszych imion nadawanych dzie-
ciom. Przeprowadź badanie, czy w ciągu
Chwalisław Gościwit ostatnich lat, np. dziesięciu, lista ta ule-
gła zmianie.

75