Page 111 - biologia 7

Do jego powstawania przyczynia się także spalanie śmieci w domowych
piecach. Tą drogą do atmosfery trafi a wiele niebezpiecznych dla zdrowia
substancji. Stan powietrza jest regularnie monitorowany; ocenie podlega
przede wszystkim stężenie pyłu zawieszonego (to drobniutkie cząsteczki pyłu
zmieszane z powietrzem i wodą), benzenu, tlenków węgla, tlenków siarki
i tlenków azotu.

Palenie papierosów – zgubny nałóg
Według WHO palenie jest największym pojedynczym śmiertelnym zagro-
żeniem dla zdrowia. Rocznie z powodu palenia tytoniu na świecie przed-
wcześnie umiera ponad 7 mln osób (raport WHO, 2017 r.). Oznacza to
każdego dnia śmierć przeszło 19 200 osób.
W papierosach, oprócz tytoniu, który zawiera nikotynę, znajduje się wiele
substancji konserwujących i aromatów o nieustalonym składzie. Wśród nich
są składniki używane w różnych celach przemysłowych i sanitarnych oraz
ok. 40 substancji rakotwórczych (il. 4.8).

arszenik amoniak metanol polon nikotyna kadm
(trucizna) (środek (paliwo -210 (środek (baterie)
do WC) rakietowe) owadobójczy)

tlenek chlorek
węgla winylu

uretan toluidyna dibenzoakrydyna piren benzopiren naftyloamina
substancja rakotwórcza

4.8 Niektóre z substancji, które z dymem papierosowym trafi ają do układu
oddechowego palaczy czynnych i biernych

Dym tytoniowy jest przyczyną przewlekłej obturacyjnej choroby
płuc (POChP). Silnie trujące związki dymu tytoniowego podrażniają błonę
śluzową dróg oddechowych, która, broniąc się, wytwarza znaczne ilości śluzu.
Niektóre składniki dymu tytoniowego niszczą rzęski nabłonka dróg oddecho-
wych. W ten sposób tracą one zdolność do samooczyszczania. Śluz gromadzi
się w oskrzelach i oskrzelikach, a toksyny i zanieczyszczenia dostają się do
pęcherzyków płucnych. Przepływ powietrza w drogach oddechowych jest
utrudniony. Rozwija się stan zapalny, z którym rozpoczynają walkę znaczne
ilości krwinek białych. Część z nich ginie, a produkty ich rozpadu uszkadzają
pęcherzyki płucne. Pęcherzyki, które nie zostają zniszczone, są nadmiernie uszkodzone
pęcherzyki
wypełniane powietrzem, co prowadzi do rozedmy płuc (il. 4.9). Zmniejsza- płucne
jąca się liczba prawidłowo funkcjonujących pęcherzyków płucnych powoduje 4.9 Wygląd płuc osoby zdrowej
niedotlenienie organizmu, co w konsekwencji jest groźne dla życia. i osoby chorej na POChP

109

06.12.2022 16:40:47
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 109
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 109 06.12.2022 16:40:47