Page 113 - biologia 7
P. 113

4.4      Budowa układu moczowego




          Podejmij temat






          Słynna brukselska rzeźba Manneken pis
          [czyt. maneke pis] przedstawia znaną ci
          czynność fi zjologiczną. Jak sądzisz, dla-
          czego jest ona bardzo ważna dla nasze-
          go organizmu?





          Wydalanie

          W każdej komórce organizmu zachodzi wiele przemian, w wyniku których
          powstają zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii, takie jak:
          dwutlenek  węgla,  woda  i  sole  mineralne  oraz  produkty  przemiany  białek
          i kwasów nukleinowych (m.in. związek chemiczny zawierający azot – mocz-
          nik), a także innych substancji. Usuwanie tych produktów z organizmu to
          wydalanie. Dwutlenek węgla i pewna ilość wody są usuwane przez układ       Wydalanie – usuwanie z organizmu
          oddechowy, głównie przez płuca. Pozostałe produkty są wydalane przez układ   zbędnych i szkodliwych produktów
          wydalniczy, u człowieka nazywany również układem moczowym, a także czę-    przemiany materii zachodzącej
          ściowo przez gruczoły potowe znajdujące się w skórze.                      w komórkach.
             Głównym  narządem  układu  wydalniczego  są  nerki,  do  których  docie-
          ra krew niosąca odebrane z komórek produkty przemiany materii i wodę.
          W nerkach krew ulega fi ltracji, w wyniku której jest z niej usuwany nadmiar
          wody, a także szkodliwe i zbędne produkty przemiany materii rozpuszczone
          w wodzie. Tworzą one mocz usuwany na zewnątrz organizmu.
             Układ wydalniczy ratuje organizm człowieka przed niebezpieczeństwem
          zatrucia i śmierci.






                                                                                     Ciekawe!

                                                                                     Figurka chłopca Manneken pis jest zwią-
                                                                                     zana z podaniem o uratowaniu miasta
                                                                                     i jego mieszkańców przez pewnego mal-
                  mocz                   pot            wydychane powietrze          ca. Legenda głosi, że kiedy najeźdźcy
               mocznik, woda      woda i sole mineralne,    dwutlenek węgla,         podłożyli pod mury miasta ładunki wy-
              i sole mineralne         mocznik                  woda
                                                                                     buchowe, chłopiec o imieniu Juliaanske
                                                                                     [czyt.  jiulianske] ugasił palący się lont,
         4.11    Wydalanie szkodliwych i zbędnych substancji z organizmu             siusiając na niego.

                                                                                   111



                                                                                                              06.12.2022   16:40:50
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   111                                                              06.12.2022   16:40:50
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   111
   108   109   110   111   112   113   114   115   116   117   118