Page 116 - biologia 7

Mocz pierwotny i mocz ostateczny

Nerki w ciągu doby wielokrotnie przefiltrowują całe osocze. Prowadzi to do
wytworzenia znacznych ilości moczu pierwotnego, którego skład chemiczny
jest zbliżony do osocza krwi. Cechą odróżniającą oba płyny ustrojowe jest
brak białek w moczu pierwotnym. Mocz pierwotny jest zagęszczany do mo-
czu ostatecznego, którego dobowa objętość wynosi 1 do 1,5 l. W moczu osta-
tecznym ok. 96% stanowi woda, ok. 1,5% to sole mineralne, a ok. 2,5% to
związki organiczne – głównie mocznik, urobilinogen i wiele innych (tab. 4.2).
Skład chemiczny moczu ostatecznego jest zmienny, np. ilość soli mineralnych
i wody zależą od potrzeb organizmu. Do moczu ostatecznego trafiają m.in.
metabolity przyjmowanych leków.

Tabela 4.2 Porównanie moczu pierwotnego i moczu ostatecznego

Porównywany parametr Mocz pierwotny Mocz ostateczny

odczyn obojętny kwaśny do obojętnego
(pH 7,46–7,50) (pH 4,5–7,5)

aminokwasy obecne brak
glukoza obecna brak

sole mineralne zawartość zbliżona znacznie mniej niż
do osocza krwi w osoczu, ich ilość
zależy od dostępności
w pokarmach i potrzeb
organizmu
woda ok. 75% objętości ok. 95% objętości

W skrócie Czy już wiesz? Sprawdź się!

Mocznik i dwutlenek węgla to przykłady szkodliwych 1 Wymień narządy układu wydalniczego i opisz ich
produktów przemiany materii, które muszą być funkcje.
usunięte z organizmu.
2 Nazwij i opisz proces, w wyniku którego powstaje
Układ moczowy odpowiada za produkcję moczu, mocz pierwotny.
z którym z organizmu są usuwane zbędne i szkodliwe
produkty przemiany materii. 3 Wymień składniki, które w całości są wchłaniane do
krwi podczas zagęszczania moczu pierwotnego.
Układ moczowy tworzą nerki, moczowody, pęcherz
moczowy i cewka moczowa. 4 Porównaj skład moczu pierwotnego i moczu
ostatecznego.
Mocz powstaje w wyniku 3 procesów: filtracji,
wchłaniania zwrotnego i wydzielania.

Zdrowy człowiek produkuje w ciągu doby
ok. 1,5 l moczu; nie powinno w nim być glukozy,
aminokwasów i białek.

114

06.12.2022 16:40:52
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 114
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 114 06.12.2022 16:40:52