Page 43 - biologia 7

Cukry – źródło energii

Cukry (inaczej nazywane węglowodanami) dzielą się na cukry proste, dwucukry i wielocukry.

Węglowodany

cukry proste dwucukry wielocukry, czyli cukry złożone
• przykłady: glukoza, fruktoza • przykłady: sacharoza, laktoza • przykłady: skrobia, celuloza, glikogen
• budowa: cząsteczki cukrów prostych • budowa: składają się z 2 cząsteczek budowa: są zbudowane z wielu
najczęściej mają formę pojedynczych cukru prostego cząsteczek cukru prostego
pierścieni i zawierają od 3 do 6 atomów
węgla ( )

O
O O
glukoza sacharoza skrobia jest materiałem zapasowym
• w tej postaci organizm wykorzystuje sacharoza jest powszechnie roślin, a celuloza to składnik ich ścian
cukry (głównie glukozę) do uzyskiwania wykorzystywana do słodzenia napojów komórkowych, glikogen to materiał
energii podczas oddychania tlenowego i potraw zapasowy zwierząt
w komórkach

• występowanie: trzcina cukrowa, • występowanie: ziemniaki,
• występowanie: buraki cukrowe
owoce, miód ziarna zbóż

Węglowodany są głównym źródłem energii dla organizmu. Zalecane jest
spożywanie węglowodanów złożonych, ponieważ podczas ich trawienia glu- Ciekawe!
koza jest uwalniana stopniowo. Dzięki temu krew jest w nią zaopatrywana
przez dłuższy czas. Zostaje wówczas wyeliminowane niebezpieczeństwo zbyt
gwałtownego wzrostu poziomu cukru w organizmie, do którego może dojść,
gdy spożywamy pokarmy bogate w cukry proste. Z przewodu pokarmowego
trafi ają one bowiem natychmiast do krwi i szybko ponownie pojawia się uczu-
cie głodu. Zbyt duża ilość węglowodanów w pożywieniu – szczególnie cukrów
prostych – powoduje, że są zamieniane w tłuszcze i gromadzone w tkance
tłuszczowej. Jest to jedna z przyczyn tycia. Błonnik pęcznieje w przewodzie pokar-
Duże ilości węglowodanów złożonych znajdziemy w ziemniakach i ziar- mowym, a to zapewnia uczucie sytości.
nach zbóż, np. pszenicy, ryżu, a także w produktach pochodnych, takich jak Z tego powodu rośliny bogate w błonnik
pieczywo czy płatki. Znaczne ilości cukrów złożonych i cukrów prostych są są zalecane przy leczeniu otyłości. Pa-
w warzywach i owocach. Pokarmy roślinne dostarczają cennego dla orga- miętajmy jednak, że zbyt duża jego ilość
nizmu błonnika. Stanowi on mieszaninę wielocukrów budujących ściany w pożywieniu może spowodować stany
chorobowe różnych części przewodu
komórkowe u roślin. W skład błonnika wchodzi m.in. celuloza. Nie ma ona pokarmowego. Mogą wystąpić: wzdę-
znaczenia odżywczego, gdyż nie jest trawiona przez człowieka. Jako składnik cia, biegunki, niedożywienie, niedobór
błonnika ułatwia przemieszczanie resztek pokarmowych w jelicie. wapnia i innych pierwiastków.

41

06.12.2022 16:39:09
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 41
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 41 06.12.2022 16:39:09