Page 51 - biologia 8

Skamieniałości – bezpośrednie dowody ewolucji

Na powierzchnię ziemi stale opadają drobiny kurzu. Pochodzą z kruszących
się skał, pyłu wulkanicznego i innych źródeł. Przykrywają one szczątki organi-
zmów – w ten sposób powstają poszczególne warstwy osadów. Zjawisko to trwa
już ponad miliard lat. Miękkie części organizmów szybko ulegają rozkładowi.
Natomiast te najtwardsze, takie jak skorupy, szkielety lub łuski, w specyficz-
nych warunkach mogą przechować się bardzo dobrze. Jeśli były zagrzebane
w mule lub piasku i wysycały się krzemionką lub węglanem wapnia, kamienia-
ły pod wpływem nacisku gromadzących się nad nimi osadów lub wody. Takie
zmineralizowane szczątki dawno żyjących organizmów, a także ich Skamieniałość – zmineralizowane
odciski i ślady bytowania (np. tropy) to skamieniałości (il. 2.4). Skamie- szczątki dawno żyjących organizmów
niałości części miękkich jest bardzo mało, bo ulegały one rozkładowi, zanim oraz ich odciski i ślady bytowania
mogło dojść do ich mineralizacji. zachowane w skałach osadowych.

Organizm umiera, Pozostały szkielet zostaje Kości podlegają procesom W wyniku erozji spod
miękkie części ciała przykryty przez osady fizycznym i chemicznym, pokrywy skalnej może
zostają zjedzone które powodują ich się wyłonić skamieniały
lub rozkładają się stopniowe kamienienie szkielet
2.4 Etapy powstawania skamieniałości

Skamieniałości są zaliczane do bezpośrednich dowodów ewolucji.
Ich obecność w skałach osadowych pochodzących z różnych epok wskazuje, że Ciekawe!
organizmy pojawiały się na Ziemi stopniowo. W warstwach skalnych
znajdujemy skamieniałości organizmów, których nie znamy współcześnie, bo
wymarły dawno temu. Dobrymi przykładami są wspomniane wcześniej dino-
zaury lub trylobity (il. 2.5).
Trylobity to prymitywne morskie stawonogi. Pojawiły się na Ziemi przed
ok. 540 mln lat, a wymarły 250 mln lat temu. Miejsca ich występowania zajęły
inne bezkręgowce i ryby. Przejęły także ich rolę w środowisku. Podobny los
spotkał dinozaury, mamuty (il. 2.6) i nosorożce włochate (il. 2.7). Do ich
wyginięcia przyczyniły się zmiany zachodzące w środowisku, do których te W Krasiejowie na Śląsku odkryto skały
osadowe, w których jest wiele śladów
zwierzęta nie potrafiły się przystosować. Można do nich zaliczyć obniżenie lub wielkich zwierząt. Znaleziono tam ska-
wzrost temperatury, utrudniony dostęp do wody i pokarmu albo pojawienie się mieniałości metopozaurów – płazów,
pasożytów lub konsumentów (drapieżników czy roślinożerców). które miały nawet 3 m długości.

49