Page 105 - chemia_k8

Doświadczenie 20.

Badanie palności butanu

Sprzęt: probówka, zapalniczka, łapa do probówki
Odczynniki: butan

Wykonanie:
• Do probówki wprowadzaj przez 10 sekund, ostrożnie,
butan z zapalniczki. W tym celu bez jej zapalania wciśnij
spust, który powoduje uwolnienie gazu. Zapalniczkę
trzymaj wylotem do dołu.
• Następnie przechyl delikatnie probówkę i przystaw do jej
wylotu źródło ognia.
• Ostrożnie przechylaj probówkę, aż ustawisz ją do góry
dnem.

Obserwacje: Butan jest bezbarwnym gazem w temperaturze pokojowej (warunki doświadczenia). Po przyłożeniu źródła ognia
u wylotu probówki pojawia się niebiesko-pomarańczowy płomień. Jego rozmiar zwiększa się, gdy probówka
przechylana jest do góry dnem. Po zakończeniu eksperymentu przy wylocie naczynia pozostaje czarny nalot.
Wnioski: Butan jest gazem palnym, cięższym od powietrza (płomień zwiększał swoją objętość po „wylaniu” go
z probówki – przechyleniu naczynia do góry dnem). Ciemny nalot na szkle to węgiel powstały w trakcie spalania.
Butan spala się zgodnie z poniższymi równaniami reakcji chemicznych.
Spalanie całkowite:
2C H + 13O 2 8CO + 10H O
2
10
2
4
Spalanie niecałkowite:
2C H + 9O 2 8CO + 10H O
2
4
10
2C H + 5O 8C + 10H O
4 10 2 2
W trakcie spalania przez przechylanie probówki z butanem zwiększaliśmy lub zmniejszaliśmy dostęp tlenu
z powietrza, tym samym zachodziły wszystkie typy spalania.

Spalanie alkanów
Wszystkie alkany są palne. Potwierdziliśmy to na przykładzie badania palno-
ści butanu w doświadczeniu 20. Rodzaj spalania alkanów zależy od dostęp-
ności tlenu. Obsługując palnik gazowy, można regulować dostęp powietrza,
czyli tlenu. Przeanalizujmy barwę płomienia na przykładzie spalania butanu,
skupiając się na zdjęciu obok (il. 3.10). Barwa płomienia zależy od dostępu
tlenu z powietrza. Płomień nr 1 uzyskujemy przy bardzo małym dostępie
tlenu, płomienie nr 2 i 3, gdy zwiększamy ilość gazu podtrzymującego spala- 1. 2. 3. 4.
nie. Natomiast płomień nr 4 odpowiada reakcji spalania butanu przy pełnym 3.10 Barwy płomieni butanu
dostępie (nadmiarze) gazu podtrzymującego spalanie. w zależności od dostępu tlenu

103

10.06.2021 11:49:27
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 103
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 103 10.06.2021 11:49:27