Page 108 - chemia_k8

Szereg homologiczny alkenów

W toku dalszej edukacji możesz spotkać Alkeny to węglowodory, które podobnie jak alkany tworzą szereg homolo-
przykłady alkenów, których nazwy syste- giczny. Nazwy alkenów możemy ustalić na podstawie nazw alkanów, wymie-
matyczne mają końcówkę -an. Mimo to niając końcówkę -an na końcówkę -en. Do szeregu homologicznego alkenów
będą to nadal węglowodory zawiera- z wiązaniem podwójnym przy pierwszym atomie węgla w łańcuchu węglo-
jące jedno wiązanie podwójne między wodorowym należą: eten, propen, but-1-en i pent-1en. Spójrzmy na poniższą
atomami węgla.
tabelę i umieszczone pod nią ważne zasady nazewnictwa.

Wzór Wzór Wzór półstrukturalny
sumaryczny sumaryczny Wzór strukturalny i nazwa alkenu
i nazwa alkanu alkenu
C H 6 C H 4 H C C H CH 2 CH 2
2
2
etan H H eten

H H
C H 8 C H 6 H C C C H CH CH CH
3
3
propan H 2 propen 3
H
1 2 1 CH CH CH CH
H H H H H 2 2 3
C H C H H but-1-en
4 10 4 8 C C C C H H C C C C H
butan H 2 CH CH CH CH
H H H H H H 2 but-2-en 3

1 H H H H 2 H H H 1 CH 2 CH CH 2 CH 2 CH 3
C H 12 C H 10 H C C C C C H H C C C C C H pent-1-en
5
5
pentan H 2 CH CH CH CH CH
H H H H H H H H 3 pent-2-en 2 3

Więcej na temat

Czy wzór sumaryczny alkenu powie nam wszystko o położeniu wiązania podwójnego?

Podając wzór sumaryczny alkenu, np. C H , nie wiemy za dużo o strukturze węglowodoru. Dopiero przyjrzenie się
4
8
wzorom półstrukturalnym umożliwia nam określenie, przy którym atomie węgla znajduje się wiązanie podwójne
w nierozgałęzionym łańcuchu. Prześledźmy, skąd się wzięły nazwy: but-1-en i but-2-en.
4 3 2 1 <— kierunek numeracji 4 3 2 1 kierunek numeracji łańcucha
CH 3 CH 2 CH CH but-1-en łańcucha CH 3 CH CH CH but-2-en nie ma znaczenia
2
3
1 2 3 4
Zwróć uwagę, że dla nierozgałęzionych alkenów, zawierających 4 atomy węgla w cząsteczce, przed końcówką -en
podano numer atomu węgla, przy którym znajduje się wiązanie podwójne. Taka sama zasada dotyczy pent-1-enu
i pent-2-enu. Wybór kierunku numerowania atomów węgla w łańcuchu jest prosty – należy postępować tak, żeby
atom węgla, przy którym znajduje się wiązanie podwójne, miał jak najniższy numer. Zauważ, że dla etenu i propenu
nie podaje się numeru 1 (ponieważ nie ma et-2-enu i prop-2-enu).

106

10.06.2021 11:49:33
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 106
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 106 10.06.2021 11:49:33