Page 128 - chemia_k8

Więcej na temat

Czy wzór sumaryczny alkoholu powie nam wszystko o położeniu grupy hydroksylowej?

Wzór sumaryczny danego związku chemicznego informuje nas wyłącznie o liczbie i rodzaju atomów pierwiastków,
które znajdują się w cząsteczce alkoholu. Podając zapis C H O czy bardziej precyzyjny C H OH, możemy odczy-
10
4
4
9
tać, że w obu przypadkach chodzi o butanol. Spójrzmy jednak na dwa przykłady wzorów półstrukturalnych.
4 3 2 1 4 3 2 1
A. CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 OH B. CH 3 CH 2 CH CH 3
OH

W obu przypadkach wzór sumaryczny jest ten sam, jednak to dwa różne związki. Obydwa powstały z butanu, oby-
dwa mają jedną grupę hydroksylową. Związek A. to butan-1-ol, natomiast B. to butan-2-ol. Cyfry 1 lub 2 informują,
przy którym atomie węgla w łańcuchu znajduje się grupa hydroksylowa. W analizowanych przykładach numero-
waliśmy atomy węgla od prawej do lewej strony. Dlatego numerem 1 oznaczyliśmy ten atom węgla, do którego
w przykładzie A. przyłączona jest grupa funkcyjna. Dla przykładu – w obu wzorach skrajny, lewy atom węgla będzie
miał numer 4. Dla metanolu i etanolu nie będziemy podawali pozycji grupy hydroksylowej.

Podział alkoholi
Alkohole można podzielić według wielu kryteriów. Jednym z nich jest liczba
grup hydroksylowych w cząsteczce.

Alkohole

monohydroksylowe polihydroksylowe

4.1 Model kulkowy propanolu zawierają jedną grupę hydroksylową zawierają więcej niż jedną grupę
w cząsteczce, np. metanol – CH OH, hydroksylową w cząsteczce,
3
etanol – C H OH np. glicerol (gliceryna) – C H (OH) 3
5
5
3
2
Z czym kojarzą się alkohole?
Z pewnością temat lekcji nasuwa wiele skojarzeń. Dla przykładu – etanol
kojarzy się z alkoholami dostępnymi w sklepie, lekami czy perfumami. Gli-
ceryna to składnik wielu kremów i innych produktów farmaceutycznych czy
kosmetycznych. Wkrótce poznamy trzy przykłady związków należących do
4.2 Model kulkowy glicerolu tej grupy.

126

10.06.2021 11:50:00
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 126 10.06.2021 11:50:00
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 126