Page 133 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Obserwacje i wyniki: W jednej ze szkół uczniowie zmierzyli i obliczyli, że średnie odległości pomiędzy kroplami we
wszystkich trzech pomiarach są jednakowe i wynoszą Δx śr = 11 cm. Krople spadały co 1 s.
Sporządzili tabelę uwzględniającą obliczenia dla pierwszych pięciu kropli.

Nr kropli t (s) x śr = s (cm) Δx śr (cm)
0 0 0 –
1 1 11 11
2 2 22 11
3 3 33 11
4 4 44 11
5 5 55 11

Wniosek: Jeżeli w jednakowych odstępach czasu wózek przebywał jednakowe drogi Δx śr, to jego ruch był jednostajny
prostoliniowy.

Dokonajmy teraz analizy obserwacji i pomiarów, aby określić cechy ruchu Ciekawe!
pęcherzyka powietrza i wózka na torze powietrznym. Scharakteryzujmy:
• tor ruchu,
• czas, w którym pęcherzyk i wózek przebywały kolejne odcinki drogi,
• czas potrzebny na przebycie jednego odcinka, dwóch odcinków, trzech
odcinków itd.
Torem ruchu pęcherzyka i wózka jest linia prosta. W obu wypadkach
odstępy czasu potrzebne na przebycie tych samych odległości są jednakowe.

Ruchem jednostajnym prostoliniowym nazywamy taki ruch, Obecnie kierowcy często korzystają
którego torem jest linia prosta i w jednakowych, z tempomatów. Tempomat to urządze-
dowolnych odstępach czasu ciało przebywa jednakowe drogi. nie utrzymujące stałą szybkość pojazdu
niezależnie od tego, czy pojazd porusza
się po płaskiej czy pochyłej nawierzch-
Ruch jednostajny prostoliniowy w życiu codziennym spotykamy rzadko. ni. W tym samym czasie samochód po-
Tak może się poruszać samochód na pewnym odcinku autostrady lub samo- konuje jednakowe odcinki drogi.
lot lecący na pewnym odcinku trasy.

Droga w ruchu jednostajnym prostoliniowym
Sprawdźmy, jak droga przebyta przez ciało zależy od czasu trwania ruchu.
W tym celu dokonajmy jeszcze raz analizy wyników pomiarów z ostatnich
dwóch doświadczeń.
Zauważ, że w pierwszym doświadczeniu pęcherzyk powietrza:
• na przebycie dwukrotnie dłuższej drogi potrzebował dwukrotnie dłuższe-
go czasu,
• na przebycie trzy razy dłuższej drogi – trzy razy dłuższego czasu.
Z kolei w drugim doświadczeniu wózek przebył:
• w czasie dwukrotnie dłuższym dwa razy dłuższą drogę,
• w czasie trzy razy dłuższym – trzy razy dłuższą drogę.

131