Page 166 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

6.1 Wzajemne oddziaływanie ciał

Podejmij temat O O Czy oddziaływanie ciał jest zawsze wzajemne?
O O Jakie mogą być skutki oddziaływania?

Oddziaływania i siły w przyrodzie

Poznałeś już różne oddziaływania zachodzące w najbliższym otoczeniu
i wiesz, że miarą tych oddziaływań jest siła. Przypomnij sobie rodzaje oddzia-
ływań, a tym samym sił występujących w przyrodzie. Siły grawitacyjne po-
wodują wzajemne przyciąganie się mas, np. Ziemi i wszystkich znajdujących
się w jej pobliżu ciał (il. 6.1). Oddziaływania te występują między Słońcem
a planetami tworzącymi Układ Słoneczny, między Ziemią a Księżycem oraz
między innymi planetami a ich księżycami. Wszystkie ciała we Wszechświe-
cie wzajemnie się przyciągają, nie znamy odpychania grawitacyjnego. Siły
magnetyczne występują np. między biegunami magnesów (które mogą
przyciągać się lub odpychać), między magnesami i ciałami żelaznymi (il. 6.2),
a także między magnesami a poruszającymi się ładunkami elektrycznymi,
o czym dowiesz się więcej w klasie ósmej. Siły elektryczne powodują np.
przyciąganie skrawków papieru czy włosów przez potarte (naelektryzowane)
tworzywa sztuczne, szkło i inne materiały (il. 6.3). Ciała naelektryzowane
mogą też się odpychać. Siły sprężystości występują np. w ściśniętej lub roz-
ciągniętej sprężynie, gumie (il. 6.4), resorach samochodowych, cięciwie łuku.
Przypomnij sobie również, że oddziaływania magnetyczne, elektrostatyczne
i grawitacyjne między ciałami występują „na odległość”, zaś oddziaływania

sprężyste wymagają bezpośredniego kontaktu i są oddziaływaniami mecha-
nicznymi. Wszystkie oddziaływania są wzajemne.

6.1 Ruch satelity po orbicie 6.2 Przyciąganie szpilek 6.3 Przyciąganie 6.4 Rozciąganie taśmy
Ziemi przez magnes skrawków papieru przez elastycznej przez ćwiczącą
naelektryzowany bursztyn kobietę

164