Page 173 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

6.2 Pierwsza zasada dynamiki Newtona

Podejmij temat O O Dlaczego wagon kolejowy raz pchnięty toczy się przez dłuższy czas?
O O Dlaczego surowe jajko trudniej wprawić w ruch niż jajko ugotowane?

O O Co ma wspólnego trzepanie dywanów z pierwszą zasadą dynamiki Newtona?

Jeszcze o siłach równoważących się
Na podstawie doświadczenia z klockiem doszliśmy do wniosku, że gdy siły działające na klocek równoważyły się, czyli
ich wypadkowa była równa zeru, to klocek pozostawał w spoczynku. Rozpatrzmy jeszcze inny przykład.

Przykład 39.

Na stole stoi kufer, który pozostaje w spoczynku. Zastanówmy się, jakie siły na niego działają.

Na zdjęciu obok zaznaczamy tylko siły działające na kufer.
– siła przyciągania ziemskiego, siła, z jaką Ziemia
Siła działająca w dół: F c
działa na kufer. F r

Siła działająca w górę: F r – siła reakcji podłoża, z jaką stół działa na kufer.
Wniosek: Kufer pozostaje w spoczynku, to znaczy, że siły działające na kufer F c
się równoważą. Ich wypadkowa jest równa zeru.

Gdyby stół wysunięto, siła przyciągania ziemskiego byłaby niezrównoważona i kufer spadłby w dół. Aby ciało
zmieniło swój stan, tzn. będąc w spoczynku, poruszyło się, trzeba użyć niezrównoważonej siły.

Pierwsza zasada dynamiki
Jadący samochód porusza się ruchem jednostajnym po poziomej powierzch-
ni przy niezmienionej pozycji pedału gazu. Siła ciągu silnika równoważy siły
oporu ruchu. Podobnie jest w przypadku spadochroniarza. Jego siła ciężkości,
skierowana pionowo w dół, jest równoważona siłą oporu powietrza skierowaną
pionowo do góry – spadochroniarz porusza się ruchem jednostajnym (il. 6.8). F o
Powyższe rozważania prowadzą do następującego stwierdzenia:

jeżeli na ciało nie działają żadne siły lub działające siły się równoważą, to ciało F c
pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym po linii prostej.
6.8 Spadochroniarz
Określenie to nosi nazwę pierwszej zasady dynamiki i jest jednym
z podstawowych praw mechaniki. Zasada ta została sformułowana przez
Isaaca Newtona (czyt. izaaka niutona) i dlatego często mówimy: pierwsza
zasada dynamiki Newtona.

171