Page 176 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

6.3 Trzecia zasada dynamiki Newtona

Podejmij temat O O Dlaczego odczuwamy większy ból przy silnym uderzeniu niż przy lekkim
klepnięciu dłonią w ścianę?

Siły wzajemnych oddziaływań

Wiesz już, że wiele przykładów z życia codziennego potwierdza, że siły nie
występują pojedynczo. Gdy naciskamy ręką na stół, odczuwamy również na-
cisk stołu na rękę. W czasie pływania kajakiem wiosło oddziałuje na wodę,
a woda oddziałuje na wiosło, co pozwala na poruszanie się kajaka. Również
wykonane wcześniej doświadczenia z magnesami i naelektryzowanymi ciała-
mi wyraźnie wykazały, że oddziaływania tych ciał są wzajemne, a zatem ciała
wzajemnie działają na siebie siłami (il. 6.11).
Zauważmy, że zwroty sił wzajemnie oddziałujących na siebie ciał są prze-
ciwne. Siły te działają wzdłuż tej samej prostej – mają taki sam kierunek. Każda
z tych dwóch sił jest przyłożona do innego ciała. Zbadamy teraz dokładniej te siły.

Ciało A Ciało B
F BA F AB

6.11 Oddziałujące na siebie wózki z magnesami

Doświadczenie 46.

Badamy, jakie wartości mają siły wzajemnego oddziaływania ciał
Niezbędne przedmioty: dwa wózki, sprężyna, Wózek A Wózek B
nitka, nożyczki (zapałki)

Wykonanie:
• Pomiędzy dwa jednakowe wózki
wstaw ściśniętą sprężynę.
• Zwiąż wózki nitką tak, aby sprężyna
pozostała ściśnięta, a następnie
przetnij nitkę lub ją przepal.
Obserwacje: Obserwujemy, że wózki odjechały na jednakowe odległości, w przeciwne strony.

Wnioski: Siły, z jakimi te wózki oddziaływały na siebie, miały tę samą wartość, ale przeciwne zwroty. Możemy to
stwierdzenie zapisać, stosując symboliczne oznaczenia:
F AB = F BA lub wektorowo F AB = –F BA

174