Page 175 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook
P. 175
Doświadczenie 45.
Obserwujemy bezwładność ciał
Niezbędne przedmioty: metalowa kulka (ciężarek) z dwoma haczykami (można ją zastąpić np. plastikową butelką
napełnioną wodą), grubsza nitka, którą łatwo zerwać, nożyczki, bawełniana rękawiczka (nie jest
niezbędna), ciężki, stabilny statyw (może być hak w suficie lub kij wsparty o ławki)
Wykonanie:
• Zawieś na nitce kulkę i do kulki przywiąż drugą nitkę. Wszystko zawieś na stabilnym statywie (lub kiju
wspartym o ławki).
• Pociągnij powoli za dolną nitkę i zaobserwuj, co się stało.
• Ponownie zawiąż nitkę i tym razem mocno szarpnij za dolną nitkę.
Obserwacje: W pierwszym przypadku nitka zerwała się nad kulką, a w drugim – pod kulką.
Wnioski: Jeżeli za nitkę ciągniemy ostrożnie, powoli ją naprężając, to zerwiemy górną
nitkę, bo będzie działała na nią siła, z którą ciągniemy, oraz ciężar kulki. Jeżeli za
nitkę szarpniemy, to wytworzona przez nas siła nie będzie działała na górną nitkę.
Bezwładność kulki związana z jej dużą masą zapobiegnie szybkiej zmianie jej prędkości,
czyli wytrąceniu kulki ze stanu spoczynku. Uchroni to górną nitkę przed zerwaniem.
W skrócie Czy już umiesz? Sprawdź się!
Pierwsza zasada dynamiki Newtona: jeżeli na ciało nie 1 Oceń prawdziwość podanych zdań.
działają żadne siły lub działające siły się równoważą,
to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem A. Stojący na parkingu samochód nie porusza się,
jednostajnym prostoliniowym. gdyż działające na niego siły się równoważą.
B. Jadący samochód porusza się ruchem
Pierwszą zasadę dynamiki nazywamy też zasadą jednostajnym prostoliniowym, gdyż siła ciągu
bezwładności. silnika równoważy siłę ciężkości działającą
na samochód.
Aby ciało zmieniło swój stan – zmieniło swoją prędkość C. Jadący samochód porusza się ruchem
– trzeba użyć niezrównoważonej siły pochodzącej jednostajnym prostoliniowym, gdyż siła ciągu
od innego ciała. silnika równoważy siły oporu ruchu.
Bezwładność (inercja) to zjawisko zachowania 2 Wyjaśnij, dlaczego oprócz pasów bezpieczeństwa
przez ciało prędkości, gdy nie działają żadne siły lub w samochodach montuje się poduszki powietrzne.
działające siły wzajemnie się równoważą. Jaka jest zasada działania poduszek powietrznych?
Miarą bezwładności ciała jest jego masa.
Siły, którymi oddziałują wzajemnie ciała w wybranym
przez nas układzie ciał, nazywamy siłami
wewnętrznymi.
Siły zewnętrzne to siły spoza układu ciał.
3 Wyjaśnij, w oparciu o poznaną zasadę bezwładności,
na czym polega trzepanie dywanów.
173
