Page 179 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook
P. 179

Więcej na temat


                Pęd ciała i zasada zachowania pędu

          W szybę samochodu uderzyła lecąca mucha i uderzył rzucony przez kogoś kamień. Czy skutki ich uderzeń będą
          takie same? Jak pewnie się spodziewasz – nie. Ważna jest również masa tych ciał. Wprowadzono więc wielkość,
          która opisuje nie tylko ruch, ale i oddziaływanie ciała – jest nią pęd.
          Pęd obliczamy, mnożąc masę ciała przez wartość jego prędkości:
                                                           p = m · v

          W układzie SI jednostka pędu nie ma własnej nazwy i określona jest następująco:
                                                         [p] = [m] · [v]
                                                               m        m
                                                   [p] = 1 kg · 1    = 1 kg
                                                                s        s
          Pęd jest wielkością wektorową o kierunku i zwrocie zgodnym ze zwrotem prędkości ciała.
                                                           p = m · v
          Można się przekonać, wykonując doświadczenia, że wskutek oddziaływań pomiędzy ciałami (bez udziału sił
          zewnętrznych) suma ich pędów nie zmienia się:
                                                        Δp = 0, p = const




          W skrócie                                             Czy już umiesz? Sprawdź się!


              Trzecia zasada dynamiki Newtona mówi:              1  Na czym polega różnica między siłami równoważącymi
                                                                    się a siłami akcji i reakcji?
              jeżeli jedno ciało działa na drugie z pewną siłą, to
              również drugie ciało oddziałuje na pierwsze siłą równą   2  Oceń prawdziwość podanych zdań.
              co do wartości, o tym samym kierunku lecz przeciwnie
              zwróconą. Siły te przyłożone są do dwóch różnych ciał.  A.  Gdy uderzysz pięścią w ścianę i zadziałasz pewną
                                                                        siłą, to ściana będzie w tym samym czasie działała
                        F 12  = F 21  lub wektorowo F 12  = –F 21       na twoją pięść siłą o takiej samej wartości.
              Znak „–” w zapisie wektorowym oznacza, że siły te mają   B.  Uderzona ściana się nie poruszy, ponieważ siła jej
              przeciwne zwroty.                                         reakcji równoważy siłę akcji.
                                                                    C.  Pływak może poruszać się dzięki temu, że odpycha
              Źródłem siły F 12  jest ciało 1. Siła działa na ciało 2. i jest   on wodę, a woda odpycha jego.
              do niego przyłożona. Źródłem siły F 21  jest ciało 2. Siła
              działa na ciało 1. i jest do niego przyłożona.     3  Wskaż przykłady występowania działania
                                                                    i przeciwdziałania znane ci z codziennego życia.
              Trzecia zasada dynamiki nosi również nazwę
              zasady akcji i reakcji. Siły akcji i reakcji nigdy się nie   4  Wyszukaj w internecie i spróbuj wykonać
              równoważą, gdyż przyłożone są do różnych ciał.        doświadczenie demonstrujące zasadę odrzutu.
                                                                    Wykorzystaj w tym celu przyrządy domowego użytku.
              Odrzut to zjawisko wzajemnego oddziaływania ciał
              będących w spoczynku, w wyniku którego oddziałujące   5  Dwa wózki, jeden o masie m 1  = 2 kg, a drugi o masie
              ciała poruszają się w przeciwne strony z szybkościami   m 2  = 8 kg, połączono ściśniętą sprężyną. Po uwolnieniu
              zależnymi od ich mas. Zjawisko odrzutu uwidacznia     sprężyny wózki rozjechały się w przeciwne strony.
              trzecią zasadę dynamiki.                              Wózek o masie m 2  uzyskał prędkość o wartości 1,5  m .
                                                                    Jaką wartość prędkości uzyskał wózek o masie m 1 ?  s





                                                                                   177
   174   175   176   177   178   179   180   181   182   183   184