Page 30 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook
P. 30
Pomiar temperatury
Kolejnym pomiarem bezpośrednim, czyli takim, że wprost z przyrządu odczy-
tujesz wartość mierzonej wielkości fizycznej, jest pomiar temperatury. Na
pewno znasz różne przyrządy mierzące temperaturę. Gdy zdarzyło ci się za-
chorować, nieraz mierzyłeś temperaturę swego ciała termometrem lekarskim
(il. 2.4 A.). Często spoglądasz pewnie na termometr zaokienny, aby sprawdzić
temperaturę powietrza. Równie często mierzymy temperaturę w pomieszcze-
niach, temperaturę pieczonych potraw czy odczytujemy temperaturę panują-
cą w piekarniku. W pracowni fizycznej będziemy wykorzystywać termometr
laboratoryjny (il. 2.4 B.) – szklany lub elektroniczny – wskazujący temperaturę
w skali stosowanej w Polsce, czyli skali Celsjusza. Naukowcy zazwyczaj sto-
sują inną skalę – skalę Kelvina, którą poznasz w dalszej części podręcznika.
A.
Na fotografii (il. 2.4 A.) widzisz szklany
termometr lekarski, który pozwala
mierzyć temperatury w zakresie od
35°C do 42°C, z dokładnością do
0,1°C. Czy potrafisz odczytać ze skali
pozostałych termometrów ich zakres, B.
dokładność i wskazywaną temperaturę?
2.4 A. Termometry lekarskie, B. Termometr laboratoryjny
Szybko, szybciej – pomiar szybkości
Zastanawiałeś się kiedyś, co oznacza polecenie zrób to szybciej? Gdy to słyszysz,
od razu wiesz, że musisz skrócić czas, w którym planujesz wykonać określoną
czynność – np. odkurzyć dywan w ciągu 10, a nie 20 minut, pokonać drogę
do szkoły w ciągu 2, a nie 4 minut. W obu przypadkach możesz powiedzieć,
że odkurzałeś lub szedłeś do szkoły dwa razy szybciej. Jeśli podasz, że w czasie
4 minut przebyłeś odległość 200 metrów, to oznacza, że w czasie 1 minuty
pokonałeś 50 metrów. Można inaczej powiedzieć, że poruszałeś się z szybko-
ścią (nazywaną też prędkością) 50 metrów na minutę, co można zapisać w taki
m
sposób: 50 min . Podobnie zapiszesz szybkość samochodu (oznaczaną w fizyce
symbolem v), który 60 kilometrów przejechał w czasie 1 godziny: v = 60 km
h
(czytaj: v równa się 60 kilometrów na godzinę). Przyrządem do bezpośrednie-
go pomiaru szybkości jest prędkościomierz (il. 2.5). Na pewno widziałeś w sa-
mochodzie, np. jak wskazówka przyrządu pokazuje szybkość jazdy w danej
chwili.
Średnią szybkość samochodu możesz również wyznaczyć, mierząc prze-
2.5 Prędkościomierze bytą odległość oraz czas, w którym ta odległość została przebyta. Ten sposób
(szybkościomierze) samochodowe obliczania poznasz dokładniej w dalszej części podręcznika.
28
