Page 82 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Doświadczenie 25.

Badamy, od czego zależą siły napięcia powierzchniowego
Niezbędne przedmioty: naczynie z wodą, detergent (płyn do mycia naczyń, mydło w płynie lub szampon), spinacz biurowy
(może być igła)
Wykonanie: przed dodaniem
detergentu
• Przygotuj naczynie z wodą.
• Połóż na wodzie spinacz lub igłę.
• Do wody, na której leży spinacz, nalej
detergentu i obserwuj, co się dzieje
ze spinaczem. po dodaniu
Obserwacje: Spinacz (igła) pływa detergentu
po powierzchni. Po dodaniu
detergentu spinacz tonie.

Wniosek: Detergenty powodują
zmniejszanie sił napięcia
powierzchniowego.

Co daje zmniejszenie napięcia powierzchniowego?

Wiele doświadczeń pozwala zaobserwować skutki zmiany napięcia powierzch-
niowego. Widziałeś, że spinacz z doświadczenia 25. zatonął po dodaniu deter-
gentu. Dzieje się tak dlatego, że detergenty są substancjami zmniejszającymi

napięcie powierzchniowe. Zmniejszenie napięcia powierzchniowego powo-
duje, że w trakcie prania cząsteczki wody z detergentem łatwiej wnikają mię-
dzy włókna tkanin i ułatwiają wypłukiwanie brudu. Podobnie działają płyny
do mycia naczyń. Zmniejszają siły działające między np. powierzchnią patel-
ni a tłuszczem, który ją pokrywa, ułatwiając jej umycie. Z kolei dzięki szam-

3.28 Puszczanie dużej bańki ponom łatwiej oczyszczane są włosy.
mydlanej Detergenty powodują również, że błonka, która powstaje po ich dodaniu,
znacznie lepiej się rozciąga, co pewnie nieraz wykorzystałeś, puszczając bańki
mydlane (il. 3.28).

W skrócie

Siły napięcia powierzchniowego w błonce dążą do zmniejszenia jej
powierzchni i powodują, że na powierzchni cieczy mogą utrzymywać się
drobne przedmioty.
Detergenty powodują zmniejszanie sił napięcia powierzchniowego,
ułatwiając w ten sposób pranie czy zmywanie. Sprawiają również, że błonka
na powierzchni znacznie lepiej się rozciąga, co umożliwia puszczanie baniek
mydlanych.

80