Page 80 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Więcej na temat

Włoskowatość

Wiesz już, że skutkiem oddziaływań międzycząsteczkowych jest występo-
wanie menisku, czyli zakrzywienia powierzchni cieczy przy ściance naczy-
nia. W bardzo cienkich rurkach, zwanych kapilarami, zanurzonych jednym
końcem w cieczy, możesz zaobserwować jeszcze inne ciekawe zjawisko –
siły przylegania sprawiają, że ciecz „wspina się” po ściankach naczynia.
Jak widzisz, im węższa rurka, o mniejszym przekroju wewnętrznym, tym
poziom cieczy w naczyniu jest wyższy. Zjawisko podnoszenia się poziomu
cieczy w bardzo wąskich naczyniach nazywamy włoskowatością. Jest
ono bardzo powszechne w przyrodzie. Rośliny wykorzystują je do trans-
portu wody w korzeniach i przemieszczania ku górze, wbrew sile ciężkości,
płynów wewnątrz cienkich włókien roślin. Na zasadzie zjawiska włoskowa-
tości działają knoty świec czy tkaniny wchłaniają ciecze. Włoskowatość
powoduje również wnikanie wody w bardzo wąskie szczeliny gleby, skał czy
murów i fundamentów budynków.

W skrócie Czy już umiesz? Sprawdź się!

Między cząsteczkami wszystkich ciał działają 1 Powiedz, jak są ułożone i jak działają na siebie
siły międzycząsteczkowe. Siły działające między cząsteczki w każdym z trzech stanów skupienia.
cząsteczkami w ciałach stałych są bardzo duże,
mniejsze w cieczach, a w gazach – bardzo małe. 2 Oceń prawdziwość podanych zdań.

W kryształach cząsteczki ułożone są w określonym A. Siły spójności cząsteczek szkła są większe niż siły
porządku geometrycznym, zwanym siecią krystaliczną. spójności cząsteczek wody.
B. Sklejanie się mokrych włosów to efekt działania sił
Siły działające między cząsteczkami tej samej przylegania.
substancji nazywamy siłami spójności. C. Przyklejanie się lakieru do drewna to efekt sił
spójności.
Siły działające między cząsteczkami różnych
substancji nazywamy siłami przylegania. 3 Na zdjęciach widzisz ciecze na różnych
powierzchniach. Oceń, które zdjęcie przedstawia
Siły spójności powodują, że krople przyjmują kształt siły przylegania większe niż siły spójności. Uzasadnij
kulisty. odpowiedź.
Jeśli siły przylegania są większe niż siły spójności, ciecz A. B. C.
zwilża powierzchnię. Jeśli siły spójności są większe niż
siły przylegania, ciecz nie zwilża powierzchni.

Skutkiem oddziaływań międzycząsteczkowych jest
występowanie menisku, czyli zakrzywienia powierzchni
cieczy przy ściance naczynia. Menisk wklęsły tworzą
ciecze zwilżające, a wypukły – ciecze niezwilżające.

Napięcie powierzchniowe to zjawisko powstawania
cienkiej błonki na powierzchni cieczy na skutek 4 Wyjaśnij, dlaczego woda z gruntu może dotrzeć do
działania sił przyciągania między cząsteczkami. wierzchołka nawet bardzo wysokiego drzewa.

78