Page 121 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Zjawisko indukcji elektrostatycznej

Na podstawie analizy zjawisk obserwowanych w czasie doświadczenia z elek-
tryzowaniem kulek mogłeś zauważyć, że ich istotą jest przemieszczanie się
ładunków elektrycznych (elektronów) w przewodniku bądź w izolatorze pod
wpływem ciał naelektryzowanych. Zjawisko to nosi nazwę indukcji elek-
trostatycznej.
Przez indukcję można elektryzować ciała. W przypadku przewodnika ten
sposób elektryzowania nazywa się elektryzowaniem ciał przez indukcję.
Rozsunięcie ładunków wewnątrz atomów izolatora nazywamy polaryzacją.
Jeśli przypomnisz sobie sposób działania elektroskopu jako wskaźnika na-
elektryzowania ciała, to zauważysz, że zasada jego działania również opiera
się na wykorzystaniu zjawiska indukcji elektrostatycznej.
Pod wpływem ciała naelektryzowanego w elektroskopie następuje roz-
dział ładunków. W kulce gromadzi się ładunek przeciwnego znaku niż ładu-
nek zbliżonego do niej ciała, a na wskazówce i pręcie gromadzi się ładunek
przeciwny niż ładunek uzyskany przez kulkę. Zbliżenie pałeczki naelektry-
zowanej ujemnie powoduje, że elektrony swobodne znajdujące się na kulce
elektroskopu przesuwają się do pręta i wskazówki. Wskazówka oddala się od
pręta – wychyla się – gdyż jednoimienne ładunki się odpychają (il. 3.27). Zbli-
żenie pałeczki naelektryzowanej dodatnio powoduje przyciąganie elektronów
z pręta i wskazówki na kulkę elektroskopu. Pręt i wskazówka elektryzują się
dodatnio (il. 3.28). Pręt i wskazówka naelektryzowane ładunkiem tego samego
rodzaju odpychają się, w wyniku czego wskazówka się wychyla. Po oddaleniu
od elektroskopu ciała naelektryzowanego stan jego naelektryzowania zanika.
Jest to więc naelektryzowanie nietrwałe.

– – – – – – – – – – – – – – + + + + + + + + + + + + + + +
– – – – – – – – – – – – – – + + + + + + + + + + + + + + +

+ + + – – –
+ + + – – –
+ + – –

– +
– +
– +
– +
– +
– +
– +
– +

3.27 Rozdział ładunków w elektroskopie pod wpływem ciała 3.28 Rozdział ładunków w elektroskopie pod wpływem ciała
naelektryzowanego ujemnie naelektryzowanego dodatnio

119