Page 212 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Schematy powstawania cienia i półcienia

W ostatnim doświadczeniu miałeś okazję zaobserwować, w jaki sposób po-
wstaje cień, czyli obszar, do którego nie dociera światło z żadnego źródła,
oraz półcień – obszar, do którego dochodzi światło tylko z jednego źródła.
Zauważyłeś też, że cień i półcień zmieniają się w zależności od odległości
przedmiotu od źródła światła i wielkości tego źródła. Potwierdziłeś również
prostoliniowe rozchodzenie się światła. Przeanalizuj teraz schematy powsta-
Źródło punktowe wysyła nia cienia kuli dla źródła punktowego.
promieniowanie jednakowo we
wszystkich kierunkach i jego rozmiary
są niewielkie w porównaniu do obszar
oświetlony
odległości od przedmiotu.
źródło
światła cień
obszar
oświetlony

6.8 Schemat powstawania cienia dla punktowego źródła światła

Zauważ, że rysujemy promienie wychodzące ze źródła i styczne do ze-
wnętrznych części przedmiotu będącego na drodze promieni. Półkula znaj-
półcień dująca się od strony źródła jest oświetlona, do tej zaznaczonej ciemniejszym
kolorem światło nie dociera (il. 6.8).
cień
półcień Zaćmienie Księżyca

Warunki do powstania cienia i półcienia zostają spełnione podczas oświetla-
nia Ziemi i Księżyca przez Słońce. Wykorzystajmy te obserwacje do wyjaśnie-
nia zaćmień Słońca i Księżyca.
6.9 Schemat powstawania cienia Najbliższa naszej planecie gwiazda – Słońce – w porównaniu z innymi
dla dwóch punktowych źródeł ciałami Układu Słonecznego jest obiektem bardzo dużym. Nie wysyła więc
światła promieni światła punktowego, lecz wiązkę promieni.
Jeśli na drodze promieni słonecznych oświetlających Księżyc
znajdzie się Ziemia, to utworzy ona wtedy cień (il. 6.11). Księżyc znajdują-
cy się w cieniu naszej planety nie będzie odbijał światła słonecznego. Obser-
świetlówka obszar półcienia wując to zjawisko z Ziemi, zauważymy zaćmienie Księżyca.

obszar cienia

Słońce Ziemia Księżyc
przedmiot
obszar cienia
6.10 Schemat powstawania cienia
dla rozciągłego źródła światła (np. obszar półcienia
świetlówki) 6.11 Zaćmienie Księżyca

210