Page 233 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

W ośrodku przezroczystym szybkość rozchodzenia się poszczególnych
barw jest różna. Najszybciej rozchodzi się światło barwy czerwonej, a najwol-
niej – światło barwy fioletowej (v cz > v f ). W próżni światło różnych barw roz-
chodzi się z taką samą szybkością. Rozszczepienie światła białego w pryzma-
cie na poszczególne barwy świadczy o tym, że wiązka każdej barwy załamuje
się pod innym kątem. Najsłabiej załamuje się światło czerwone, gdyż różnica
w jego szybkości w powietrzu i szkle jest najmniejsza. Najmocniej – światło fio-
letowe, gdyż różnica jego szybkości w tych dwóch ośrodkach jest największa.
Promienie świetlne mogą się załamać i rozszczepić w wodzie lub innym
przezroczystym ośrodku, dlatego też rozszczepienie światła obserwujemy
m.in. na niebie, gdy po deszczu powstaje tęcza, w fontannie, gdy patrzymy
na nią z odpowiedniego miejsca, a także widzimy je podczas przechodzenia
światła przez kryształowy flakon. 6.41 Krążek Newtona

Światło białe jako mieszanina barw
O świetle słonecznym najczęściej mówimy, że jest białe. Miałeś okazję się
przekonać, że tak naprawdę światło białe jest mieszaniną promieni świetlnych
o różnych barwach. Możesz to udowodnić, wykonując doświadczenie z wy-
konanym przez siebie krążkiem Newtona (il. 6.41). Jeśli krążek (dysk, bączek)
pomalowany w odpowiedni sposób kolorami tęczy wprawisz w ruch obro-
towy, to barwy zleją się, dając w efekcie krążek biały (lub prawie biały, gdyż
dużo zależy od precyzji wykonania krążka).
Aby uzyskać barwę białą, nie potrzebujesz wszystkich barw widmowych.
Światło białe i każdą inną barwę, którą odbiera nasze oko, możesz otrzymać
przez zmieszanie w odpowiednich proporcjach trzech barw nazywanych bar-
wami podstawowymi – czerwonej, zielonej i niebieskiej (il. 6.42).
Jeśli te barwy zmieszamy po dwie w równych proporcjach, otrzymamy
barwy pochodne – żółtą, zielononiebieską i purpurową. Mieszając światło
we wszystkich trzech barwach podstawowych lub wszystkich trzech barwach
pochodnych, otrzymamy światło białe.
Zasada mieszania barw wykorzystana została w odbiornikach telewizyj-
nych pracujących w systemie RGB. Każdy element obrazu na ekranie składa
się z trzech małych świecących barw podstawowych. Jego jednolita, określona
barwa powstaje dzięki odpowiedniemu mieszaniu barw podstawowych. Bar-
wie białej odpowiada maksymalna intensywność świecenia wszystkich trzech
składowych, a kolor czarny powstaje, gdy świecenie wszystkich barw podsta- 6.42 Mieszanie barw
wowych jest wygaszone.
Ciekawe efekty kolorystyczne możemy uzyskać dzięki odpowiednim fil- System RGB (od pierwszych liter
trom. Filtrem świetlnym nazywamy ciało przezroczyste, przepuszczające angielskich nazw barw: R – red
jedną barwę. Gdy jest to barwa czerwona – filtr jest czerwony, barwa niebie- (czerwona), G – green (zielona) i b – blue
ska – filtr niebieski itd. Jeśli w wiązkę światła białego wstawimy barwny filtr, (niebieska) to najczęściej stosowane
np. szklaną płytkę koloru czerwonego, przepuści on jedynie światło o barwie rozwiązanie dające kolorowy obraz,
polegające na zmieszaniu trzech barw
identycznej z kolorem filtru. Pozostałe składniki światła białego filtr pochłonie. podstawowych.

231