Page 238 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

f Jeśli na taką soczewkę (il. 6.52) skierujemy wiązkę promieni świetlnych
równoległych do osi optycznej (głównej), to po przejściu przez nią i dwukrot-
nym załamaniu promienie te przetną się (czyli skupią) w jednym punkcie
(leżącym oczywiście na głównej osi optycznej). Stąd soczewkę taką nazywa-
F 1 S F 2 my również soczewką skupiającą, a taki punkt – ogniskiem głównym
i oznaczamy go literą F. Każda soczewka symetryczna ma dwa ogniska głów-
ne (F 1 i F 2 jednakowo oddalone od jej środka. Odległość ogniska od środka

)
6.52 Przejście wiązki promieni soczewki nazywamy ogniskową i oznaczamy ją literą f.
świetlnych równoległych przez Dla uproszczenia promienie w soczewce będziemy przedstawiać na ry-
soczewkę skupiającą
sunku tak, jakby załamywały się jeden raz.

Zdolność skupiająca soczewki

Im bliżej soczewki leży jej ognisko, tym krótsza jest ogniskowa. Oprócz ogni-
skowej soczewkę charakteryzuje wielkość zwana zdolnością skupiającą. Zdol-
ność skupiająca soczewki jest równa odwrotności jej ogniskowej.
Jednostką zdolności skupiającej 1
soczewki jest dioptria. Z = f
1
1
[Z] = [f] = m = 1 D Z – zdolność skupiająca danej soczewki; f – ogniskowa

Przykład 24.

Oblicz zdolność skupiającą soczewek, z których jedna ma ogniskową 1 m, a druga 25 cm.

Dane: Szukane:

f 1 = 1 m, f 2 = 25 cm = 0,25 m Z 1 = ?, Z 2 = ?

Rozwiązanie
1 1 1 1
Korzystamy z zależności: Z 1 = , Z 2 = Po podstawieniu danych: Z 1 = = 1 D, Z 2 = = 4 D
f 1 f 2 1 m 0,25 m
Odpowiedź: Zdolność skupiająca soczewki o ogniskowej 1 m wynosi 1 D, a soczewki o ogniskowej 25 cm
wynosi 4 D.

f Analizując przejście światła przez dwie różne soczewki skupiające
(il. 6.54), możemy zauważyć, że soczewka „grubsza” lepiej skupia światło, to
znaczy ma większą zdolność skupiającą niż soczewka „cieńsza”. Ogniskowa
soczewki grubszej ma mniejszą wartość niż soczewki cieńszej.
S F
f 1 f 2

6.53 Jeśli w ognisku soczewki
skupiającej umieścimy źródło
światła, to po przejściu przez
soczewkę jego wiązka jest
równoległa do głównej osi optycznej 6.54 Przejście światła przez soczewki skupiające o różnej ogniskowej

236