Page 237 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

6.10 Rodzaje i właściwości soczewek

Podejmij temat O O Dlaczego pozostawiona w lesie szklana butelka może stać się przyczyną
pożaru?

Rodzaje soczewek

Wiesz już, że promień przechodzący przez pryzmat załamuje się ku podsta-
wie. Jeśli złączymy dwa pryzmaty wierzchołkami lub podstawami i oszlifujemy
taki układ pryzmatów, to otrzymamy soczewkę optyczną (il. 6.49). Soczewki
są ograniczone z dwóch stron powierzchniami kulistymi (lub z jed-
nej strony kulistą, a z drugiej – płaską) i wykonane z przezroczyste-
go materiału, na przykład szkła czy tworzywa sztucznego. Soczewki
możemy podzielić na dwa podstawowe typy – wypukłe i wklęsłe (il. 6.50). A. B.
6.49 Soczewka wypukła
a) b) c) d) e) f) odpowiada dwóm pryzmatom
złączonym podstawami (A.),
a soczewka wklęsła – dwóm
pryzmatom złączonym
wierzchołkami (b.). Strzałki
obok rysunków to symbole tych
soczewek
6.50 Soczewki wypukłe (a, b, c) i wklęsłe (d, e, f)
oś optyczna
Soczewki skupiające
Mogłeś już zauważyć, że soczewki wypukłe są najgrubsze w swojej środkowej
części, a soczewki wklęsłe są w tej części najcieńsze. W dalszych rozważa- r 2
niach będziemy się zajmować soczewkami dwuwypukłymi, symetrycznymi, O 1 r 1 O 2
które ograniczone są z dwóch stron identycznymi powierzchniami kulistymi
r 1 = r 2 (il. 6.51).
Zbadamy, jak zachowuje się wiązka promieni po przejściu przez taką so- 6.51 Schemat soczewki
czewkę. dwuwypukłej (r – promień krzywizny)

Doświadczenie 55.

Obserwujemy przejście światła przez soczewkę dwuwypukłą

Niezbędne przedmioty: soczewka dwuwypukła, inne źródło światła np. stolik
optyczny, tablica (tarcza Kolbego) lub laser z kilkoma
promieniami
Wykonanie: Skieruj promienie światła na soczewkę i obserwuj bieg
przechodzących przez nią promieni.
Obserwacje: Wiązka promieni, przechodząc przez soczewkę, załamuje się dwukrotnie, a za nią przechodzi przez jeden punkt.

235