Page 242 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

6.12 Konstrukcyjne wyznaczanie obrazów otrzymanych w soczewkach

Podejmij temat

Czy można za pomocą geometrycznej
konstrukcji znaleźć miejsce, w którym
powstaje obraz otrzymany za pomocą
soczewki? Jak będzie wyglądał ten obraz?

Zasady konstrukcji obrazów

W doświadczeniu mogłeś się przekonać, że – stosując soczewki – uzyskujemy
obrazy przedmiotów świecących lub oświetlonych i że mogą to być obrazy
rzeczywiste lub pozorne.
Jak się domyślasz, podobnie do konstrukcji obrazów uzyskiwanych
w zwierciadłach możemy geometrycznie wyznaczyć obrazy otrzymywane za
pomocą soczewek (il. 6.58). W zwierciadłach wykorzystywałeś promienie od-
bite od zwierciadeł, a w przypadku soczewek będziesz korzystać z promieni
załamanych w soczewkach. Aby wyznaczyć konstrukcyjnie obrazy utworzone
przez soczewki, musisz pamiętać o następujących prawidłowościach:
A 1 • promień równoległy do osi optycznej załamuje się w soczewce w taki
sposób, że przechodzi przez ognisko (na rysunku promień zaznaczony na
3 czerwono) —>
2
• promień przechodzący przez ognisko załamuje się w soczewce i wy-
F F
chodzi jako równoległy do osi optycznej —>
• promień przechodzący przez środek cienkiej soczewki nie ulega
A’ w niej załamaniu i nie zmienia kierunku —>
W punkcie przecięcia tych promieni powstaje obraz rzeczywisty punktu,
z którego promienie zostały wysłane. Jeśli promienie się nie przecinają,
6.58 Obraz punktu świecącego
uzyskany za pomocą soczewki szukamy przecięcia ich przedłużeń – powstaje wtedy obraz pozorny. Do
skupiającej skonstruowania obrazu wystarczą dwa z trzech opisanych promieni.

Konstrukcja obrazów wytworzonych przez soczewkę skupiającą
Jeśli znasz odległość przedmiotu od soczewki i ogniskową tej soczewki, to już
możesz graficznie wyznaczyć położenie otrzymanego obrazu. W tym celu
z granicznego punktu (lub granicznych punktów) przedmiotu prowadzimy
dwa promienie. Sprawdzimy konstrukcyjnie przedstawione w tabeli wyniki
z doświadczenia 56. (s. 238).

240