Page 241 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Otrzymywanie obrazów za pomocą soczewki wklęsłej

Powtórzymy doświadczenie z takim samym zestawem jak poprzednio, ale mię-
dzy źródłem światła a ekranem umieścimy soczewkę rozpraszającą (il. 6.57).
Przekonasz się, że w tym przypadku, niezależnie od odległości przed-
miotu od soczewki, nie uzyskamy obrazu na ekranie. W każdym przypadku
otrzymamy obrazy pozorne, proste i pomniejszone. przesłona
Powiększenie p możesz, podobnie jak dla zwierciadeł, obliczyć ze wzo- ze strzałką ekran
H
ru: p = . Wskazuje ono, ile razy wysokość obrazu H jest większa od wysoko-
h
ści przedmiotu h. Powiększenie możesz obliczyć również jako iloraz odległo- 6.57 Ława optyczna z soczewką
ści obrazu od soczewki i odległości przedmiotu od soczewki: p = y x rozpraszającą

W skrócie

O O Za pomocą soczewek wypukłych (skupiających) otrzymujemy obrazy rzeczywiste na ekranie i obrazy pozorne
(w soczewce) o cechach zależnych od położenia przedmiotu i soczewki.

O O Powiększenie obliczamy ze wzoru: p = H . Wskazuje ono, ile razy wysokość obrazu H jest większa od wysokości
h
przedmiotu h. Powiększenie można obliczyć również jako iloraz odległości obrazu od soczewki i odległości przedmiotu
od soczewki: p = y
x

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Wykonaj doświadczenie według załączonej instrukcji. Narysuj rysunek i zapisz wynik doświadczenia w zeszycie.

Doświadczenie 57.

Wyznaczanie ogniskowej soczewki metodą szpilkową
Niezbędne przedmioty: podstawka ze styropianu wielkości kartki z zeszytu, szpilki
krawieckie, soczewka wypukła, kartka papieru, ołówek, linijka
Wykonanie:
• Na podstawkę ze styropianu połóż kartkę papieru (może być z zeszytu).
• Przymocuj soczewkę do podstawki, wbijając po dwie szpilki przy jej końcach
(rysunek).
• Wbij po jednej stronie soczewki trzy szpilki przy krawędzi podstawki (pierwszy
rząd), jedną na wysokości środka soczewki i dwie oddalone 1,5–2 cm od niej, po
lewej i po prawej jej stronie.
• Trzymając podstawkę na wysokości oka, wbij kolejne trzy szpilki tuż przy krawędzi
soczewki.
• Patrz na każdą szpilkę po kolei (najlepiej zamykając jedno oko) i dalej przez soczewkę oraz ustaw za soczewką następne
trzy szpilki. Ustaw w ten sposób kolejne trzy szpilki, odsuwając się coraz dalej od krawędzi soczewki. Staraj się ustawić tak,
aby cały czas widzieć tylko pierwszą szpilkę.
• Połóż podstawkę na stole, wyciągnij szpilki i narysuj linię przechodzącą przez dziurki po wbitych szpilkach.

239