Page 240 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

6.11 Otrzymywanie obrazów za pomocą soczewek

Podejmij temat O O Od czego zależy wielkość obrazów otrzymywanych za pomocą soczewek?

Otrzymywanie obrazów za pomocą soczewki skupiającej
Za pomocą soczewki otrzymujemy obraz świecącego lub oświetlonego przed-
miotu. Zbadajmy, jakie obrazy możemy otrzymać, używając różnych socze-
wek. W tym celu wykonajmy doświadczenie.

Doświadczenie 56.

Badamy, jakie obrazy otrzymujemy za pomocą soczewki wypukłej

Niezbędne przedmioty: szkolny zestaw do optyki z ławą optyczną lub soczewka skupiająca w obudowie (sprawdź, jaką ma
ogniskową), ekran, świeczka (lub żaróweczka w specjalnej obudowie)

Wykonanie:
• Ustaw na ławie optycznej źródło światła, przesłonę ze ekran
strzałką, soczewkę skupiającą oraz ekran (świeczkę, przesłona z obrazem
ze strzałką
soczewkę i ekran) w układzie pokazanym na rysunku. strzałki
• Przesuwaj soczewkę tak, aby znalazła się x y
w odległościach, dla których: x < f, f < x < 2f, x = 2f, x > 2f.
Za każdym razem postaraj się uzyskać wyraźny obraz
strzałki (świeczki).
Obserwacje: Na ekranie widzimy obrazy rzeczywiste różnej wielkości. Rozmiar obrazu zależy od położenia przedmiotu
względem soczewki. Gdy umieścimy soczewkę blisko przedmiotu, tzn. przedmiot będzie między nią
a ogniskiem soczewki, nie otrzymamy obrazu na ekranie. W tym przypadku otrzymamy obraz pozorny, który
będzie widoczny w głębi soczewki (obraz jak w lupie).
Wnioski: Wyniki obserwacji zestawiono w podanej tabeli.

Położenie przedmiotu (x) Cechy obrazu

x < f pozorny, prosty, powiększony

x = f obraz nie powstaje, promienie załamane w soczewce
tworzą wiązkę równoległą
f < x < 2f rzeczywisty, odwrócony, powiększony

x = 2f rzeczywisty, odwrócony, tej samej wielkości jak przedmiot
x > 2f rzeczywisty, odwrócony, pomniejszony

238