Page 168 - geografia 8

Arktyka – woda i lód
60° 60°
Obszar wodny Arktyki w większości pokrywa wieloletni pływający lód mor-
0° 120° 60° 0° 60° 120° 180° 0° ski o grubości kilku metrów, tzw. pak lodowy (il. 4.33). Latem pęka i w postaci
kry (zwanej lodem pływającym) przemieszcza się na południe, gdzie z czasem
topnieje. Pod lodem arktycznym nie ma lądu. Największą wyspą Arktyki i za-
60° 60°
1 : 670 000 000 Arktyka razem świata jest Grenlandia. Prawie w całości pokrywa ją lądolód (il. 4.36).

4.35 Lokalizacja Arktyki Jego średnia grubość wynosi nieco ponad 2 km, a w niektórych miejscach
dochodzi nawet do 3,5 km.

60°I 20°
80°
2500
m n.p.m.
2000
1500 60°
II 40°
1000 l ą d o l ó d
500
200
0
200 I II
I II linia profilu przez Grenlandię
1000
m p.p.m.
4.36 Profi l terenu wzdłuż linii I–II i lądolód Grenlandii

Ciekawe!

Zamarzanie morza rozpoczyna się od 4.37 Krajobraz Arktyki wbrew pozorom nie jest monotonny. Lód nie tworzy tam
powstania bezładnie rozmieszczonych gładkiej tafli. W wyniku ruchu wody morskiej jego fragmenty są niekiedy unoszone
w wodzie kryształów lodu (śryżu). Z cza- i powstaje niejednolita powierzchnia
sem tworzą one niewielkie kry, często
w postaci lodowych krążków (na zdję- Wyniki badań w Arktyce i Antarktyce dowodzą, że pokrywa lodowa ob-
ciu), tzw. pancake ice [czyt. pankejk ajs]. szarów okołobiegunowych szybko się topi. Dotyczy to szczególnie lądolodu
Ich zaokrąglony kształt jest wynikiem grenlandzkiego oraz paku lodowego na Oceanie Arktycznym. Naturalną
popychania tafli lodu przez wiatr i fale, cechą klimatu są jego cykliczne zmiany, do których dochodziło wielokrotnie
ich wzajemnego tarcia i rozkruszania
na brzegach. Kiedy tafle się łączą, po- w dziejach geologicznych Ziemi. Jednak aktualne globalne ocieplenie jest
wstaje najpierw zwarty lód jednoroczny, szczególnie intensywne, co wpływa na zmniejszenie zasięgu lodowców i lądo-
a następnie wieloletni. lodów, zwłaszcza na obszarach polarnych.

166

02.07.2021 14:53:51
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 166
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 166 02.07.2021 14:53:51