Page 173 - geografia 8

4.4 Badania naukowe w Arktyce i Antarktyce.
Warunki życia w stacji polarnej

Podejmij temat z Dlaczego Polska, mimo że nie posiada terytoriów na obszarach polarnych,
mogła wybudować na nich stacje badawcze?
z Czym zajmują się polarnicy w stacji badawczej?

Kto może prowadzić badania obszarów okołobiegunowych?

Obszary okołobiegunowe – Antarktyka i Arktyka – mają nieco odmienne uwa-
runkowania prawne dotyczące m.in. prowadzenia badań naukowych. W An- Ciekawe!
tarktyce w myśl Układu Antarktycznego wszystkie państwa, które podpisały
ten dokument, w tym Polska, mogą swobodnie prowadzić badania. Obecnie
ok. 30 krajów utrzymuje tam stacje badawcze. Mają one charakter sezonowy
lub są stale obsadzone przez personel. Liczba osób prowadzących lub wspie-
rających badania naukowe i inne prace na kontynencie i pobliskich wyspach
waha się od ok. 1100 zimą do ok. 4400 latem. To daje Antarktyce gęstość
zaludnienia między 0,00008 a 0,00031 os./km .
2
W przypadku Arktyki nie ma dokumentu regulującego status międzyna- Z zasobów węgla kamiennego na Spits-
rodowy. Jedynie jej niewielkiej części – archipelagu Svalbard – dotyczy tzw. bergenie obecnie korzystają tylko Nor-
traktat spitsbergeński. Został on ustanowiony w latach 20. XX w. Do 2018 r. wegia i Rosja. O kilkadziesiąt kilometrów
podpisało go 46 państw, w tym Polska (w 1931 r.). Na jego mocy archipelag stał od stolicy Svalbardu – Longyearbyen
się własnością Norwegii pod rządami gubernatora Svalbardu (prowincji Nor- [czyt. longierbijen] – znajduje się rosyjska
wegii). Jest on strefą zdemilitaryzowaną. Kraj, który podpisał traktat, może miejscowość Barentsburg, gdzie pracu-
ją górnicy. Niektórzy mieszkają w niej
korzystać z zasobów naturalnych i prowadzić tam badania naukowe. W Arkty- wraz z rodzinami. Do miejscowości nie
ce północne krańce lądów są częścią różnych państw. Roszczą one sobie także prowadzą żadne drogi. Można tam do-
prawa do obszarów morskich Arktyki przyległych do ich terytoriów. trzeć np. statkiem.

4.48 W Ny-Ålesund [czyt. ni olesyn] – osadzie leżącej 4.49 Amerykańska stacja polarna McMurdo [czyt.
najdalej na północy, dawnym norweskim ośrodku górniczym makmyrdo] jest największa w Antarktyce. Leży na Wyspie
– placówki naukowe założyły m.in. Niemcy, Francja, Chiny, Rossa. Może tam przebywać tysiąc osób, ale na zimę zostaje
Wielka Brytania, Japonia. Pracownicy przebywają tu czasowo ok. 180. Składa się z 85 budynków ustawionych na skałach

171

02.07.2021 14:54:01
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 171
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 171 02.07.2021 14:54:01