Page 102 - historia 6
P. 102
Wojna podjazdowa – unikanie W walce z najeźdźcą
otwartej bitwy i nękanie wroga
częstymi napadami oddziałów, Od końca 1655 roku sytuacja stopniowo zaczęła się zmieniać na nie-
prowadzonymi z zaskoczenia. korzyść Szwedów. Część szlachty przeszła z powrotem na stronę
Jana Kazimierza. Król powrócił do kraju i zaczął odbudowywać ar-
mię. Aktywnie działał także Stefan Czarniecki. Ten utalentowany
dowódca prowadził ze Szwedami skuteczną wojnę podjazdową,
a w kwietniu 1656 roku pobił ich w bitwie pod Warką. Wojska pol-
skie podjęły też próbę odzyskania Warszawy, ale poniosły klęskę.
Lokalnie powstawały szlacheckie i chłopskie oddziały partyzanckie.
Wyraźnie narastał opór przeciwko najeźdźcom, którzy grabili mia-
sta i wsie oraz niszczyli i bezcześcili miejsca kultu religijnego. Takie
Król rozumiał, że religia jest postępowanie obrażało uczucia religijne Polaków i pobudzało ludzi
ważnym czynnikiem w walce z różnych stanów do walki.
ze Szwedami. W 1656 roku Od 1656 roku nastąpiły zmiany na arenie międzynarodowej.
w katedrze lwowskiej złożył Do wojny ze Szwecją, w sojuszu z Rzecząpospolitą, przystąpiły Au-
więc uroczyste śluby Matce
Boskiej i ogłosił ją Królową stria (cesarstwo Habsburgów), Dania, Brandenburgia, a także Rosja
Korony Polskiej. Obiecał (zawarła z Polską rozejm). Najwyższą cenę Rzeczpospolita zapła-
również poprawę doli ciła za sojusz z Brandenburgią. Na mocy traktatów podpisanych
mieszczan i chłopów. Śluby w Welawie i Bydgoszczy w 1657 roku elektor brandenburski
lwowskie odbiły się głośnym uzyskał niezależność Prus Książęcych od Polski (przestał być już jej
echem w kraju i zmobilizowały lennikiem). W zamian porzucił sojusz ze Szwecją i wsparł Rzeczpo-
społeczeństwo do walki. spolitą. Na stronę Jana Kazimierza przeszedł też Bogusław Radziwiłł.
1 Bonifratrzy – zakon katolicki, XVII-wieczny kronikarz o pobycie Szwedów w Łowiczu
założony w XVI wieku, zajmu-
jący się prowadzeniem szpitali, Musieliśmy, choć niechętnie, żywić ich [Szwedów] i konie. Broń wszyst-
aptek i domów opieki. kim odebrali, niektórych wypędzili z domów, innym zabrali wszystkie
sprzęty i co miesiąc brali z każdego domu podatki nie do zniesienia [...].
2 Sprofanowali – znieważali to,
co dla innych było przedmio- Nie szczędzili i świątyń, najpierw całkiem zburzyli klasztor bonifratrów 1
tem czci, szacunku. [...], potem zrównali z ziemią kościół św. Jana Chrzciciela [...], a w końcu
sprofanowali kolegiatę niedawno odbudowaną, w której złupili ołtarze
2
3
3 Kolegiata – kościół, przy któ-
rym istnieje zgromadzenie osób błyszczące złotem [...], zabrali szaty kościelne, kielichy, krzyże, świecz-
duchownych mających wpływ niki itp. [...] Z organów powyrywali piszczałki, ludzi przebywających
na zarządzanie diecezją. w kościele pobili i ograbili, wreszcie pół miasta spalili.
Źródło: M. Ferenc, Epoka nowożytna. Teksty źródłowe.
Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 2001
Opisz zachowania szwedzkiej armii w Rzeczypospolitej. Jakie uczucia
mogły one budzić u Polaków?
100
100
0618_881295_historia_kl6.indd 100 18.06.2019 11:07:46
