Page 101 - historia 6

Najazd Szwedów na Polskę
Latem 1655 roku Szwedzi zaatakowali Rzeczpospolitą – ich niszczy-
cielski najazd nazywamy potopem. Nieprzyjaciel uderzył z dwóch
stron: od Inflant i Pomorza. Następnie opanował Wielkopolskę. Po-
spolite ruszenie skapitulowało pod Ujściem koło Piły po jedno- Skapitulować – poddać się
dniowej walce. Szwedzi odnieśli również znaczne sukcesy na Litwie. wrogowi.
Wpływowi magnaci litewscy, Janusz i Bogusław Radziwiłłowie, sta-
nęli po stronie nieprzyjaciela. Na mocy układu – zawartego jesienią
1655 roku w Kiejdanach – Litwa zerwała unię z Polską i związała
się ze Szwecją. Był to ze strony obu Radziwiłłów akt zdrady, któremu
sprzeciwiła się znaczna część wojsk litewskich.
Wielkim osiągnięciem Szwedów było zawarcie sojuszu z Bran-
denburgią. Elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm, jako lennik
króla Polski z Prus Książęcych, powinien udzielić Rzeczypospolitej
pomocy. Tymczasem wypowiedział jej posłuszeństwo i sprzymierzył
się z Karolem Gustawem.
W krótkim czasie Szwedzi zajęli znaczną część kraju, w tym War-
szawę i Kraków. Król Jan Kazimierz ratował się ucieczką za granicę,
na Śląsk. Sytuacja była katastrofalna. Od południa najechał na Pol-
skę – wykorzystując okazję – książę siedmiogrodzki Jerzy Rako-
czy. Ze Szwedami sprzymierzył się też Bohdan Chmielnicki. Tylko Jan II Kazimierz – portret
Gdańsk, Zamość i Jasna Góra opierały się jeszcze najeźdźcom. Re- autorstwa gdańskiego malarza
alna stawała się groźba upadku państwa. Daniela Schultza [czyt. szulca].

Szwedzi, wkraczając do Polski,
zapewniali, że majątki szlacheckie oraz
dobra kościelne i klasztory pozostawią
nietknięte. Tak się jednak nie stało,
czego przykładem była napaść
Szwedów na klasztor jasnogórski
w Częstochowie. Jego obrona –
dowodzona przez przeora Augustyna
Kordeckiego – trwała od 18 listopada
do 27 grudnia 1655 roku i zakończyła
się klęską Szwedów. Na zdjęciu: kadr
z filmu Potop, w reżyserii Jerzego
Hoffmana, przedstawiający walki
pod murami klasztoru.

99

0618_881295_historia_kl6.indd 99 18.06.2019 11:07:46