Page 120 - historia 6

Podsumowanie działu 4

1 Przeczytaj podane opisy. Następnie podaj imiona i nazwiska postaci, do których się one odnoszą.

a) Władca Polski w latach 1674–1696, pogromca Turków pod Chocimiem i Wiedniem.
b) Zwycięzca spod Warki, mistrz wojny podjazdowej. Bohater potopu szwedzkiego.
c) Król Polski w latach 1587–1632. Za jego panowania Rzeczpospolita odzyskała Smoleńsk, ale utraciła
Inflanty.
d) Magnat litewski. W czasie potopu szwedzkiego oddał Litwę pod panowanie Szwedów.
e) Hetman, utalentowany wódz. Zwyciężył w bitwie pod Kłuszynem. Poległ pod Cecorą.

2 Poniżej wymieniono przyczyny XVII-wiecznych wojen Rzeczypospolitej. Powiedz, jakich konfliktów dotyczą.

wcielenie Estonii do Rzeczypospolitej ograniczanie praw Kozaków zaporoskich przez szlachtę
pretensje dynastyczne Wazów do tronu szwedzkiego rywalizacja o Ukrainę

3 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Uzasadnij odpowiedź.

z W Rzeczypospolitej XVII wieku nastąpił kryzys polityczny, społeczny i gospodarczy.
z Najpoważniejszym rywalem Rzeczypospolitej w walce o dominium Maris Baltici była Szwecja.
z W drugiej połowie XVII wieku Rzeczpospolita zaczęła pogrążać się w chaosie.

4 Przeczytaj fragmenty tekstów źródłowych. Powiedz, jakich bitew dotyczą.

a)
Wezyr tak uciekł od wszystkiego, że ledwo na jednym koniu i w jednej
1
1 Sukcesor – następca. sukni. Jam został jego sukcesorem , bo po wielkiej części wszystkie mi się
2
2 Splendory – wspaniałości. po nim dostały splendory […]. Mam wszystkie znaki jego wezyrskie, któ-
re nad nim noszą; chorągiew mahometańską, którą mu dał cesarz jego 3
3 Cesarz jego – tu: sułtan.
na wojnę i którą dziś jeszcze posłałem do Rzymu Ojcu świętemu […].

Źródło: Kopczyk szczęśliwej wiktorii wiedeńskiej, wstęp i wybór A.A. Witusik, Lublin 1983

b)
Szwedzi zabrali się do gwałtownego bombardowania murów, następnie
1
1 Żagiew – płonący kawał zaś, żeby rzucić postrach na obrońców, zaczęli miotać płonące żagwie ,
2
drewna. skutkiem czego zgorzał klasztorny spichlerz […]. Wreszcie w nocy po-
2 Zgorzeć – spłonąć. przedzającej dzień św. Szczepana Męczennika Szwedzi zaczęli ściągać
działa z nasypów i zbierać sprzęt oblężniczy […].

Źródło: N. Davies, Boże igrzysko. Historia Polski, tłum. E. Tabakowska, Kraków 1989

5 Stwórzcie w grupach plakat Śladami polskiego baroku. Możecie na nim zamieścić poglądową mapkę
zabytków barokowych w Polsce oraz ich zdjęcia.

118
118

0618_881295_historia_kl6.indd 118 18.06.2019 11:08:15