Page 115 - historia 6

Sarmatyzm
W baroku rozwinął się sarmatyzm – ideologia i styl życia polskiej
szlachty utrzymujące się od schyłku XVI do połowy XVIII wieku.
Nazwa ta pochodzi od słynących z męstwa starożytnych Sarmatów.
Polska szlachta błędnie wywodziła swoje pochodzenie od tego ludu,
przypisując sobie też jego cechy.
Kultura sarmacka w swoim początkowym okresie miała charakter
pozytywny – oznaczała rycerskość, patriotyzm oraz udział w życiu
publicznym. Z czasem jednak górę zaczęły brać negatywne cechy, ta-
kie jak: skłonność do awantur, unikanie obowiązków obywatelskich,
kierowanie się prywatą i dewocja. Od połowy XVII wieku sarma-
tyzm jest już synonimem zacofania i nietolerancji polskiej szlach- Przejawem rosnącej
ty. Renesansową ciekawość świata i wyjazdy na studia do Europy nietolerancji w Polsce było
Zachodniej zastąpiła pogarda dla cudzoziemców oraz ksenofobia, wypędzenie w 1658 roku braci
czyli wrogość w stosunku do obcych. Skończyły się czasy tolerancji polskich – radykalnego odłamu
wobec innowierców, tak charakterystycznej dla złotego wieku. Po- kalwinów. Na obrazie: sąd
cząwszy od XVII wieku prawa protestantów i osób prawosławnych nad arianami.
systematycznie były ograniczane przez kolejne sejmy. Na zmianę
postaw wpłynęły wojny, w których Polacy walczyli z wyznawcami Dewocja – gorliwa, ale powierz-
innych religii, a także kryzys gospodarczy oraz kontrreformacja. chowna pobożność.

Cechy polskich sarmatów

Sarmaci cenili ziemiańskie życie, Ważnym elementem tożsamości Sarmaci uważali ustrój Rzeczypospolitej
szanowali rodzinę i tradycję. Mało sarmatów była religia. za idealny. Stali na straży złotej
interesowali się światem. Nie przywią- Z katolicyzmem wiązał się szacunek wolności i chętnie jej bronili,
zywali też dużej wagi do edukacji. dla obrzędów religijnych. m.in. przez udział w konfederacjach.

113

0618_881295_historia_kl6.indd 113 18.06.2019 11:08:03