Page 112 - historia 7

Kulturkampf

Na przełomie wieków XIX i XX władze Niemiec nasiliły antypolskie dzia-
łania w zaborze pruskim. Zainicjował je Otto von Bismarck. Kanclerz dążył
do osłabienia roli Kościoła katolickiego i mniejszości narodowych w Niem-
czech. Siły te, w jego przekonaniu, zagrażały interesom państwa.
W latach 70. XIX w. Bismarck rozpoczął politykę antykościelną. Nosiła
ona nazwę Kulturkampf (niem. – walka o kulturę). Jej celem było podpo-
Kościół katolicki miał wielu rządkowanie Kościoła katolickiego władzom i ograniczenie wpływów tej in-
wyznawców w Niemczech i jego
wpływ na wiernych był istotny. stytucji na różnych płaszczyznach, np. w szkolnictwie. Ten plan realizowano
Ponadto był niezależny od władz w całych Niemczech, również w zaborze pruskim.
Rzeszy, z czym kanclerz nie chciał Kościół odgrywał ważną rolę w umacnianiu poczucia świadomości naro-
się pogodzić. Powyżej: karykatura dowej wśród Polaków. W trakcie nabożeństw duchowni często odwoływali się
ukazująca Bismarcka i papieża
Piusa IX podczas rozgrywania do rodzimej tradycji i kultywowali pamięć o bohaterach narodowych. Czyta-
partii szachów. jąc katechizm, wierni mieli kontakt z językiem ojczystym. Bismarck rozumiał,
że aby osłabić polskość, musi zniszczyć Kościół. Pod groźbą kar więzienia
zmuszał polskich księży do bezwzględnego posłuszeństwa względem władz.
Na duchowieństwo spadły surowe represje – zamykano seminaria, likwido-
wano zakony, a opornych księży usuwano z parafii. Duchowni nie ugięli się
i odprawiali msze potajemnie. W tych działaniach popierali ich zwłaszcza
chłopi. Kulturkampf wywołał skutek odwrotny do zamierzonego: umocnił
związki Polaków z Kościołem. Niepowodzenia te były jednym z powodów,
dla których Bismarck złagodził swoją politykę wobec tej instytucji.

Germanizacja
Bismarck zdecydowanie zwalczał polską kulturę i język. Przejawem germani-
zacji było usuwanie polskich sędziów, urzędników i nauczycieli. W szkolnic-
twie i administracji nakazano porozumiewanie się po niemiecku. W 1887 r.

W 1885 r. władze przeprowadziły
akcję wysiedlania polskich
oraz żydowskich robotników
rolnych, którzy nielegalnie
pracowali w majątkach ziemskich
na wschodzie Prus. Był to przejaw
zwiększającego się niemieckiego
nacjonalizmu. Celem władz było
usunięcie z państwa ludzi obcych
kulturowo. Ofiary tej polityki
traciły cały dorobek życia.
Obok: fragment obrazu Wojciecha
Kossaka Rugi pruskie. Dzieło
przedstawia pruskiego urzędnika,
który wręcza robotnikom nakaz
opuszczenia kraju.

110

02.06.2020 10:22:27
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 110 02.06.2020 10:22:27
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 110