Page 115 - historia 7

4.3 Polacy wobec zaborców

wiek NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XVIII XIX XX XXI

1870 r. – założenie Banku 1901 r. – strajk szkolny
Handlowego w Warszawie polskich dzieci we Wrześni

Podejmij temat z Scharakteryzuj politykę rusyfikacyjną po powstaniu styczniowym.

Praca organiczna w zaborze rosyjskim

Po stłumieniu powstania styczniowego polskie społeczeństwo spotkały suro-
we represje ze strony Rosji. Wskutek tych działań osłabił się polski ruch spi-
skowy. Ze względu na wrogą politykę władz rosyjskich wobec Polaków nasi Praca u podstaw – działanie
rodacy coraz mniej chętnie podejmowali współpracę z zaborcą. Pewną po- na rzecz edukacji oraz poprawy stanu
pularność zyskały natomiast hasła pracy organicznej i pracy u podstaw. zdrowia i higieny najuboższych.
Upowszechniali je publicyści i pisarze, którzy tworzyli w Królestwie Polskim: Pozytywizm warszawski
Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus czy Henryk Sienkiewicz. Byli oni – prąd umysłowy. Rozwijał się
przedstawicielami pozytywizmu warszawskiego. Twórczość pozytywi- na ziemiach polskich w latach
stów przyczyniła się do podniesienia rangi pracy i poziomu wykształcenia 60. i 70. XIX w. Pozytywiści uważali,
w społeczeństwie. Coraz więcej osób zaczęło postrzegać aktywność na polu że najpierw należy zadbać o rozwój
gospodarki, oświaty i kultury polskiej.
gospodarki czy kultury jako formę obrony przed wynarodowieniem. Efekty Ich zdaniem walka zbrojna miała sens
pracy organiczników w Królestwie Polskim były jednak skromne, ponieważ dopiero po likwidacji zacofania
Rosjanie utrudniali im zakładanie jakichkolwiek organizacji. naszych ziem.

Opór wobec władz rosyjskich
Pod koniec XIX w. w związku z rozwojem nowych ideologii politycznych –
nacjonalizmu i socjalizmu – w Królestwie Polskim zaczął narastać opór wobec
władz. Wyrażał się on w niepłaceniu podatków czy bojkotowaniu rosyjskich
zarządzeń. Nasiliła się też działalność konspiracyjna, a jednym z jej przeja-
wów było tajne nauczanie. W całym Królestwie oraz na ziemiach zabra-
nych powstawały tajne szkoły, zarówno elementarne, jak i średnie. Uczono
w nich języka polskiego, rodzimej historii i geografii. W latach 80. XIX w.
w Warszawie utworzono nawet tak zwany latający uniwersytet – tajną
szkołę wyższą. Miejsca zajęć stale zmieniano w obawie przed dekonspiracją,
stąd nazwa. Najsłynniejszą słuchaczką uczelni była Maria Skłodowska.
Społeczeństwo polskie w zaborze rosyjskim na ogół skutecznie broniło W 1870 r. założono w Warszawie
się przed wynarodowieniem. W tym zakresie wielką rolę odgrywały Kościół Bank Handlowy, który wspomagał
oraz wychowanie domowe. Poza tym carscy urzędnicy byli niekiedy opieszali polski przemysł oraz finansował
budowę kolei. Bank powstał
i przekupni. W zamian za łapówki akceptowali nielegalne działania. Na przy- z inicjatywy organiczników,
kład tolerowali tajne szkoły czy wydawali pozwolenia na zakup ziemi. m.in. Leopolda Kronenberga.

113

02.06.2020 10:22:29
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 113
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 113 02.06.2020 10:22:29