Page 116 - historia 7
P. 116
Odpowiedź Polaków na germanizację
Najcięższą walkę w obronie ziemi, a także języka i kultury Polacy musieli
stoczyć w zaborze pruskim. Poświęcali się głównie pracy organicznej i pracy
u podstaw. Poprzez aktywność na tym polu dążyli do obrony polskiej własno-
ści ziemskiej i osłabienia negatywnych skutków germanizacji. Praca organicz-
na najlepiej rozwinęła się w Wielkopolsce. W tym regionie zaangażowały się
w nią solidarnie wszystkie grupy społeczne: ziemianie, mieszczanie i chłopi.
Wiele osób uczyniło to pod wpływem powstania styczniowego, które umoc-
niło postawy patriotyczne w społeczeństwie. Działania organiczników były
wspierane przez Kościół i prasę.
Ważnym dowodem przebudzenia W walce z germanizacją Polacy stosowali legalne metody, gdyż niemiec-
narodowego w Wielkopolsce
było ufundowanie ze składek kie prawo zezwalało na tworzenie rozmaitych organizacji społecznych. Sil-
społecznych pierwszego nie rozwinął się zwłaszcza ruch spółdzielczy. Zakładane spółdzielnie
na ziemiach polskich pomnika wspierały polskich gospodarzy i przedsiębiorców. Na przykład spółdzielnie
Adama Mickiewicza (na ilustracji). oszczędnościowo-pożyczkowe (tak zwane banki ludowe) udzielały im nisko
Pomnik wzniesiono w Poznaniu,
niestety nie przetrwał on oprocentowanych pożyczek na inwestycje typu zakup maszyn. Polskie banki
do naszych czasów. i spółdzielnie odegrały też ważną rolę w walce o ziemię. Aby nie dopuścić
do jej przejęcia przez Niemców, wykupywały majątki wystawiane na sprzedaż,
a następnie rozdzielały je między polskich chłopów. W ten sposób skutecznie
Spółdzielnia – dobrowolne osłabiały działalność niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej. Polacy w zaborze
i samofinansujące się zrzeszenie.
Prowadzi określoną działalność, pruskim podejmowali ważne inicjatywy naukowe i kulturalne. W 1857 r. za-
np. gospodarczą, oświatową łożyli Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Prowadziło ono bada-
czy kulturalną. nia naukowe oraz ożywioną działalność wydawniczą i muzealną.
Więcej na temat
Praca u podstaw w zaborze pruskim
Obok inicjatyw podejmowanych na rzecz rozwoju gospodarczego Polacy
w zaborze pruskim realizowali też pracę u podstaw. Tego rodzaju działalność
prowadziły między innymi tworzone przez chłopów kółka rolnicze. Ich inicjato-
rem był wielkopolski społecznik Maksymilian Jackowski. Dzięki energicznym
działaniom pozyskał on do współpracy licznych duchownych, ziemian i inte-
ligentów. Kółka zajmowały się krzewieniem oświaty i kultury. Popularyzowały
wiedzę na temat zdrowego stylu życia i higieny. W 1880 r. w Poznaniu powstało
Towarzystwo Czytelni Ludowych. Organizacja ta zakładała biblioteki i czy-
telnie ludowe, w których można było też zaznajomić się z polską historią i geo-
grafią. W 1914 r. w Niemczech istniało ponad 1600 polskich bibliotek, z czego
większość w Poznańskiem. Oprócz tych legalnych podejmowano również ini-
cjatywy zabronione przez prawo, np. prowadzono tajne nauczanie.
z Wyobraź sobie, że żyjesz w XIX w. Jak zachęcisz polskich chłopów,
Maksymilian Jackowski aby dołączali do kółek rolniczych?
114
02.06.2020 10:22:29
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 114
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 114 02.06.2020 10:22:29
