Page 215 - historia 7

We wrześniu 1929 r. powstał Centrolew – sojusz polityczny partii lewi- Centrolew – potoczna nazwa
cowych i umiarkowanych ugrupowań centrowych. Jego członkowie oskarżali sojuszu politycznego zawartego
Piłsudskiego o wprowadzanie dyktatury i zapowiadali walkę w obronie de- w 1929 r. przez stronnictwa lewicowe,
mokracji. W całym kraju planowano protesty. Reakcja sanacji była natych- chadeckie i chłopskie. Rozpadł się
dwa lata po klęsce w wyborach
miastowa. Prezydent Mościcki rozwiązał parlament, co oznaczało rozpisanie parlamentarnych.
nowych wyborów. Zanim do nich doszło, aresztowano czołowych przywódców
Centrolewu i oskarżono o działalność na szkodę państwa. W wielu przypad-
kach byli to ludzie zasłużeni dla odzyskania niepodległości, tacy jak Wincenty
Witos czy Wojciech Korfanty. Aresztowane osoby zostały bez wyroku uwię-
zione w twierdzy w Brześciu nad Bugiem. Stosowano wobec nich brutal-
ne metody przesłuchań, a nawet tortury. Z czasem do więzień trafiło jeszcze
kilka tysięcy działaczy opozycji. Polityków uwięzionych w twierdzy brzeskiej
uwolniono po wyborach, ale sposób ich traktowania oburzył opinię publiczną.
W latach 1931 i 1932 byłym więźniom wytoczono procesy polityczne.
Jesienią 1930 r. w cieniu aresztowań członków opozycji zorganizowano
wybory do parlamentu, tzw. wybory brzeskie. Zdecydowane zwycięstwo Autorytaryzm – ustrój oparty
odniosła w nich sanacja, co – jak podkreślała opozycja – wynikało z wybor- na autorytecie przywódcy, często
czych fałszerstw i nadużyć ze strony władz. Do manipulacji rzeczywiście do- wprowadzony w wyniku zamachu
chodziło. Niemniej jednak sanacja nadal cieszyła się znacznym poparciem stanu. Łączył w sobie cechy
społecznym, co było wynikiem dużego autorytetu Józefa Piłsudskiego. totalitaryzmu (silną władzę wodza
Wyraźne zwycięstwo wyborcze pozwoliło sanacji uzyskać znaczną prze- lub rządu, represje wobec opozycji,
wagę w sejmie nad partiami opozycyjnymi. Zdominowany przez jej posłów częściowe ograniczenie swobód
parlament uchwalił ustawy zwiększające kontrolę władz nad życiem publicz- obywatelskich, rozbudowany system
kontroli) i demokracji (funkcjonowanie
nym. Ograniczono wolność prasy, swobodę zgromadzeń i możliwość tworze- parlamentu, możliwość działania
nia stowarzyszeń. Uchwalenie tych ustaw stanowiło ważny etap w procesie organizacji pozarządowych, częściową
budowy autorytaryzmu w Polsce. wolność prasy).

Symbolem autorytarnej polityki
władz stał się obóz w Berezie
Kartuskiej. Władze przetrzymywały
tam bez wyroku sądu ludzi,
których uznały za zagrożenie
dla państwa, m.in. narodowców
i komunistów. Stanowiło
to jawne pogwałcenie swobód
obywatelskich. Osadzonych
zmuszano do pracy, bito – znęcano
się nad nimi fizycznie i psychicznie.
W latach 1934–1939 w Berezie
przebywało ogółem około trzech
tysięcy więźniów, spośród których
kilkunastu zmarło.

213

02.06.2020 10:24:29
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 213 02.06.2020 10:24:29
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 213